Soạn bài Nội dung và hình thức của văn bản văn học siêu ngắn

Câu 1

Câu 1 (trang 130 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

- Đề tài của văn bản văn học là lĩnh vực đời sống được nhà văn nhận thức, lựa chọn, khái quát, bình giá và thể hiện trong văn bản.

- Ví dụ:

+ Bài thơ Đồng chí viết về đề tài người lính trong kháng chiến chống Pháp.

+ Truyện ngắn Làng (Kim Lân) viết về đề tài người nông dân trong đời sống tản cư thời kỳ trước cách mạng tháng Tám.

Câu 2

Câu 2 (trang 130 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

- Chủ đề là vấn đề cơ bản được nêu ra trong tác phẩm, thể hiện điều quan tâm cũng như chiều sâu nhận thức của nhà văn đối với cuộc sống.

- Ví dụ:

+ Bài thơ Đồng chí viết về chủ đề tình cảm đồng chí đáng quý giữa những người lính nông dân trong đời sống kháng chiến nhiều gian khổ.

+ Truyện ngắn Làng viết về tình yêu làng và lòng trung thành với cách mạng của người nông dân.

Câu 3

Câu 3 (trang 130 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

Cảm hứng và tư tưởng trong VBVH có mối quan hệ chặt chẽ, hỗ trợ lẫn nhau:

- Nhờ cảm hứng nghệ thuật, người đọc cảm nhận được tư tưởng một cách dễ dàng hơn, lay động hơn và khắc sâu hơn.

- Nhờ tư tưởng, cảm hứng nghệ thuật đi vào chiều sâu, để lại ấn tượng mạnh mẽ và suy ngẫm sâu xa trong tâm trí người đọc.

Câu 4

Câu 4 (trang 130 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

Ý nghĩa quan trọng của nội dung và hình thức văn bản văn học:

- Ý nghĩa của nội dung và hình thức VBVH: Nội dung nhân văn, dân chủ và những tư tưởng sâu sắc giúp nâng cao phẩm chất, hoàn thiện tâm hồn con người. Hình thức vừa giúp chuyển tải nội dung vừa đem lại rung cảm thẩm mỹ cho người đọc. Tóm lại, nội dung và hình thức có ý nghĩa quan trọng giúp VBVH thực hiện các chức năng như nhận thức, giáo dục, thẩm mỹ, giao tiếp…

- Mối quan hệ giữa nội dung và hình thức VBVH: đây là hai mặt không thể chia tách của VBVH, nội dung nào cũng tồn tại trong một hình thức và hình thức nào cũng mang một nội dung. Sự hài hòa giữa nội dung tư tưởng cao đẹp và hình thức nghệ thuật hoàn mĩ là phẩm chất của các VBVH ưu tú.

Luyện tập

Câu 1 (trang 130 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

So sánh đề tài của Tắt đèn (NTT) và Bước đường cùng (NCH):

- Điểm giống: đều viết về đời sống lầm than của người nông dân thời kỳ trước CMT8.

- Điểm khác:

+ Tắt đèn: quan tâm phản ánh nỗi khổ của người nông dân trong nạn sưu thuế tàn bạo của bọn thực dân phong kiến.

+ Bước đường cùng: quan tâm phản ánh nỗi khổ của người nông dân dưới ách bóc lột và những thủ đoạn xảo trá của bọn địa chủ cường hào.

Câu 2 (trang 130 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

Phân tích tư tưởng trong bài thơ Mẹ và quả (Nguyễn Khoa Điềm):

- Bài thơ viết về tình mẫu tử, một đề tài quen thuộc trong thơ ca nhưng được thể hiện mới mẻ, độc đáo qua lời thơ của Nguyễn Khoa Điềm và bộc lộ những tư tưởng sâu xa:

+ Từ chuyện trồng cây hái quả, nhà thơ gợi đến chuyện “trồng người”, sinh thành dưỡng dục cao cả của mẹ đối với con.

+ Cảm động, biết ơn, ca ngợi tâm huyết và công lao trời bể của người mẹ đối với những đứa con.

+ Nhà thơ tự soi chiếu lại chính mình với nỗi lo lắng không kịp trưởng thành, không kịp thành đạt để mẹ được yên lòng.

Loigiaihay.com