Soạn bài Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự siêu ngắn

Phần I

1.

- Miêu tả là dùng ngôn ngữ hoặc một phương tiện nghệ thuật khác làm cho người nghe/đọc/xem có thể hình dung ra sự việc/hiện tượng/con người hiện lên sinh động, chân thực như đang ở trước mắt.

- Biểu cảm là bộc lộ tình cảm chủ quan của bản thân trước sự việc/sự việc/hiện tượng/con người trong đời sống.

2.

- Trong văn bản tự sự, miêu tả và biểu cảm chỉ nhằm mục đích giúp việc tự sự được cụ thể, sinh động, lý thú hơn.

- Miêu tả trong văn bản miêu tả nhằm mục đích tái hiện đối tượng cho rõ, cho hay

- Biểu cảm trong văn bản biểu cảm nhằm mục đích bày tỏ cho xúc động, lôi cuốn những tình cảm, cảm xúc của con người.

3.

- Để đánh giá thành công của việc miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự cần căn cứ xem hai yếu tố này đã phục vụ đắc lực cho mục đích tự sự đến mức độ nào.

4.

- Nhờ yếu tố miêu tả mà người đọc cảm thấy như đang chứng kiến cảnh đêm thơ mộng, u huyền trên núi cao ở miền Prô-văng-xơ xa xôi.

- Nhờ yếu tố biểu cảm mà người đọc cảm nhận được những rung động nhẹ nhàng, say sưa, thanh khiết trong tâm hồn chàng chăn cừu bên cô gái ngây thơ, xinh đẹp.

=> Tất cả giúp đạt mục đích tự sự là kể về cuộc trò truyện của chàng chăn cừu và tiểu thư Xte-pha-nét trong một đêm đầy sao.

Phần II

1. Chọn và điền từ:

a - liên tưởng,

b - quan sát,

c - tưởng tượng.

2. Để làm tốt việc miêu tả, ngoài việc quan sát kỹ càng đối tượng, người miêu tả còn cần liên tưởng và tưởng tượng.

VD: đoạn tự sự trong mục I miêu tả hấp dẫn nhờ:

+ Quan sát: "Trong đêm, tiếng suối reo… văng vẳng trong không gian".

+ Tưởng tượng: "Cô gái trông như chú mục đồng của nhà trời, nơi có đám cưới sao".

+ Liên tưởng: "Cuộc hành trình thầm lặng…đàn cừu lớn".

3. Ý (d) không chính xác, vì khi sử dụng biểu cảm trong văn tự sự không thể chỉ tìm cảm xúc, rung động trong tâm hồn người kể.

Luyện tập

Câu 1 (trang 76 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Nhận xét về vai trò của các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong:

a. Một đoạn trích tự sự đã học ở lớp 10 (HS tự chọn và phân tích)

b. Đoạn trích từ truyện ngắn Lẵng quả thông của Pau-tốp-xki:

+ Đoạn trích nhằm mục đích kể về việc Gri-gơ gặp em bé con ông gác rừng.

+ Yếu tố miêu tả giúp người đọc như đang tận mắt chứng kiến bức tranh tuyệt đẹp về mùa thu vàng trên vùng rừng núi phương Bắc xa xôi. Yếu tố biểu cảm giúp bộc lộ tình yêu thiết tha dành cho cuộc đời thơ mộng đến diệu kỳ này.

+ Hiệu quả của các yếu tố miêu tả và biểu cảm được tạo nên trước hết và chủ yếu từ tình yêu của nhà văn đối với cuộc sống và từ khả năng quan sát, liên tưởng, tưởng tượng tinh tế.

Câu 2 (trang 76 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Viết bài văn tự sự có dùng miêu tả và biểu cảm kể về một chuyến đi đem lại nhiều cảm xúc (học sinh tự lựa chọn đề tài và thực hành viết bài tự sự có dùng miêu tả, biểu cảm hợp lý).

Gợi ý:

- Sử dụng yếu tố miêu tả:

   + Tả về cảnh vật, sự vật trong chuyến đi.

   + Tả người bạn đồng hành.

   + Tả con đường.

- Sử dụng yếu tố biểu cảm để thể hiện tình cảm:

   + Tình cảm chung về chuyến đi.

   + Tình cảm về con người.

   + Tình cảm về thiên nhiên.

Loigiaihay.com