Phần 2. Viết báo cáo nghiên cứu về một vấn đề văn học hiện đại trang 19 chuyên đề học tập văn 12 - Chân trời sáng tạo

Phần II Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 Phần II trang 19 Chuyên đề học tập Văn 12 Chân trời sáng tạo

Bài viết trên nghiên cứu về vấn đề gì? Trong bốn hướng nghiên cứu văn học hiện đại bạn đã học, đề tài của bài viết này thuộc hướng nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ bài nghiên cứu và phần lý thuyết về quy trình nghiên cứu của một vấn đề văn học hiện đại để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Bài viết trên nghiên cứu về vấn đề đặc điểm cái đẹp trong văn xuôi hư cấu của Thạch Lam

- Đề tài này thuộc hướng tìm hiểu về tác giả văn học hiện đại

Phần II Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 Phần II trang 19 Chuyên đề học tập Văn 12 Chân trời sáng tạo

Câu hỏi nghiên cứu của bài viết là gì? Bài viết đã trả lời câu hỏi nghiên cứu đó như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ bài viết và tiêu đề của bài để tìm ra câu hỏi nghiên cứu của bài viết và cách trả lời câu hỏi đó trong bài viết.

Lời giải chi tiết:

Câu hỏi nghiên cứu của bài viết là: "Đặc điểm cái đẹp và cái thẩm mỹ trong văn xuôi hư cấu của Thạch Lam là gì và chúng được thể hiện như thế nào?"

Bài viết đã trả lời câu hỏi nghiên cứu bằng cách phân tích quan niệm về cái đẹp và cái thẩm mỹ trong văn xuôi hư cấu của Thạch Lam thông qua một số đặc điểm nổi bật như cái đẹp của sự sáng tạo, cái đẹp của con người cảm xúc hay thế giới nội tâm và cơ chế cảm xúc trong sàn tác của Thạch Lam.

Phần II Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 Phần II trang 19 Chuyên đề học tập Văn 12 Chân trời sáng tạo

Vẽ sơ đồ tóm tắt ý chính, từ đó nhận xét về cách tác giả đặt các đề mục của bài viết.

Phương pháp giải:

Dựa vào bài viết để vẽ sơ đồ tóm tắt ý chính và nhận xét các đề mục của bài viết.

Lời giải chi tiết:

Tóm tắt ý chính:

Nhận xét: Cách đặt đề mục theo thứ tự từ tổng quan đến chi tiết vSà từ khía cạnh cụ thể đến mở rộng giúp bài viết có cấu trúc logic và mạch lạc giúp người đọc dễ dàng theo dõi và hiểu được diễn biến của các luận điểm

Phần II Câu 4

Trả lời Câu hỏi 4 Phần II trang 19 Chuyên đề học tập Văn 12 Chân trời sáng tạo

Phương pháp phân tích, tổng hợp và so sánh đã được sử dụng như thế nào trong bài viết?

Phương pháp giải:

Đọc lại bài viết để tìm ra những chi tiết tác giả sử dụng phương pháp phân tích, so sánh tổng hợp trong bài viết.

Lời giải chi tiết:

Trong bài viết, phương pháp phân tích, tổng hợp và so sánh được sử dụng để làm rõ quan niệm về cái đẹp và cái thẩm mỹ trong văn chương của Thạch Lam. Cụ thể:

Phương pháp phân tích:

Khái quát quan niệm về cái đẹp, cái thẩm mỹ trong văn chương Thạch Lam:

Tác giả bắt đầu bằng cách phân tích các yếu tố cơ bản cấu thành quan niệm về cái đẹp của Thạch Lam, như sự sống được cảm thấy, cái đẹp tiềm tàng, sự sáng tạo của nghệ sĩ, và mĩ cảm về con người cá nhân.

Ví dụ, phân tích về "cái đẹp là sự sống được cảm thấy" cho thấy cách Thạch Lam đề cao tính sinh động và chủ thể trong việc phát hiện và miêu tả cái đẹp.

Phân tích mĩ cảm về con người cá nhân trong văn xuôi hư cấu của Thạch Lam:

Tác giả phân tích chi tiết cách Thạch Lam thể hiện cảm xúc của nhân vật, sự nhạy cảm của giác quan, và cách những cảm xúc này tạo nên cái đẹp trong văn chương.

Phân tích về con người cảm xúc, những người có giác quan nhạy cảm và tâm hồn phong phú, giúp làm rõ quan niệm của Thạch Lam về cái đẹp.

Phương pháp tổng hợp:

- Tổng hợp các đặc điểm cái đẹp trong văn xuôi Thạch Lam:

- Tác giả không chỉ phân tích từng yếu tố riêng lẻ mà còn tổng hợp chúng để tạo nên một bức tranh tổng thể về quan niệm cái đẹp của Thạch Lam.

- Tổng hợp các đặc điểm như sự sống được cảm thấy, cái đẹp tiềm tàng, và sự sáng tạo giúp hiểu rõ hơn về phong cách văn chương của Thạch Lam.

- Từ mĩ cảm cá nhân đến thế giới cảm giác muôn màu:

- Tác giả tổng hợp các phân tích về mĩ cảm cá nhân để tạo nên một bức tranh rộng hơn về thế giới cảm giác trong văn xuôi hư cấu của Thạch Lam.

- Điều này giúp người đọc thấy được sự liền mạch và mở rộng của quan niệm cái đẹp từ cá nhân đến tổng thể.

Phương pháp so sánh:

So sánh mĩ cảm cá nhân và các nhà văn khác:

- Tác giả so sánh mĩ cảm về con người cá nhân của Thạch Lam với các nhà văn cùng thời như Khái Hưng, Nhất Linh, Hoàng Đạo, và Nam Cao.

- Ví dụ, so sánh về niềm băn khoăn về quyền sống tự do của cá nhân (Thạch Lam) với các nhà văn khác giúp làm nổi bật sự độc đáo trong quan niệm của Thạch Lam.

- So sánh sự chuyển đổi giữa cảm giác và cảm nghĩ:

- Tác giả so sánh cách Thạch Lam chuyển đổi tự nhiên giữa cái cảm thấy bằng giác quan và điều cảm thấy bằng tâm hồn với cách thể hiện cảm giác trong các tác phẩm khác.

- So sánh này giúp làm rõ cơ chế cảm xúc đặc thù trong sáng tác của Thạch Lam.

Phần II Câu 5

Trả lời Câu hỏi 5 Phần II trang 19 Chuyên đề học tập Văn 12 Chân trời sáng tạo

Từ bài viết trên, bạn rút ra kinh nghiệm gì khi viết bài báo cáo kết quả nghiên cứu một vấn đề văn học hiện đại.

Phương pháp giải:

Dựa vào bài viết để rút ra bài học kinh nghiệm khi viết bài báo cáo kết quả nghiên cứu một vấn đề văn học hiện đại.

Lời giải chi tiết:

Từ bài viết trên, có thể rút ra một số kinh nghiệm khi viết bài báo cáo kết quả nghiên cứu một vấn đề văn học hiện đại: 

- Xác định một câu hỏi nghiên cứu cụ thể, rõ ràng và có trọng tâm

- Sắp xếp các phần của bài viết một cách logic và mạch lạc, từ khái quát đến chi tiết, và kết thúc bằng một phần tổng kết rõ ràng.

- Sử dụng phương pháp phân tích chi tiết và cụ thể để làm rõ các yếu tố trong vấn đề nghiên cứu.

- Sau khi phân tích chi tiết, cần tổng hợp lại các thông tin để tạo ra một bức tranh tổng thể.

- So sánh đối tượng nghiên cứu với các đối tượng tương tự để làm nổi bật những điểm độc đáo và đặc thù.

- Phần kết luận cần tóm tắt lại các điểm chính của bài viết và nhấn mạnh những phát hiện quan trọng.

- Sử dụng ngôn ngữ rõ ràng, chính xác và phong cách viết mạch lạc, chuyên nghiệp. Tránh sử dụng những thuật ngữ phức tạp không cần thiết để đảm bảo rằng người đọc dễ hiểu.

- Sử dụng tài liệu tham khảo mới nhất và đáng tin cậy để hỗ trợ cho các luận điểm.

Phần IV Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 Phần IV trang 22 Chuyên đề học tập Văn 12 Chân trời sáng tạo

Tóm tắt quy trình viết bài báo cáo kết quả nghiên cứu một vấn đề văn học hiện đại dựa vào bảng sau (làm vào vở)

Phương pháp giải:

Dựa vào phần lý thuyết Quy trình viết bài báo cáo về một vấn đề văn học hiện đại để lập bảng tóm tắt.

Lời giải chi tiết:

Phần IV Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 Phần IV trang 22 Chuyên đề học tập Văn 12 Chân trời sáng tạo

Từ bảng thống kê danh mục tài liệu tham khảo đã thực hiện ở phần thứ nhất, bạn hãy lập danh mục tài liệu tham khảo theo chuẩn APA.

Phương pháp giải:

Dựa vào bảng thống kê lập danh mục tài liệu tham khảo theo chuẩn APA.

Lời giải chi tiết:

Tài liệu khảm khảo:

Lê, T. B. (2010). Tìm hiểu văn xuôi hư cấu Thạch Lam. Nhà xuất bản Văn học

Nguyễn, V. D. (2005). Văn học hiện đại Việt Nam. Nhà xuất bản Giáo dục.

Phạm, Q. T. (2015). Đặc điểm cái đẹp trong văn xuôi Thạch Lam. Tạp chí Văn học Việt Nam, 25(3), 112-130.

Trần, M. H. (2012). Quan niệm về cái đẹp trong văn học. Trong P. Q. Hùng (Ed.), Nghiên cứu văn học (trang 45-60). Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Phần IV Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 Phần IV trang 22 Chuyên đề học tập Văn 12 Chân trời sáng tạo

Từ kết quả nghiên cứu thu được ở phần thứ nhất, bạn hãy chọn đề tài và phác thảo hệ thống đề mục cho bài báo cáo. Trao đổi với các bạn trong lớp và nhận xét về sự hợp lý, logic của hệ thống các đề mục.

Phương pháp giải:

Dựa vào kết quả nghiên cứu đã thu được để chọn đề tài và phác thảo hệ thống đề mục cho bài báo cáo.

Lời giải chi tiết:

Đề tài: Phân tích đặc điểm nghệ thuật trong văn xuôi hiện đại của Nguyễn Huy Thiệp

Hệ thống đề mục cho bài báo cáo

1. Giới thiệu

1.1 Lý do chọn đề tài

1.2 Mục tiêu nghiên cứu

1.3 Phạm vi nghiên cứu

1.4 Phương pháp nghiên cứu

2. Tổng quan về Nguyễn Huy Thiệp và bối cảnh văn học Việt Nam hiện đại

2.1 Tiểu sử Nguyễn Huy Thiệp

2.2 Văn học Việt Nam từ sau 1975 đến nay

2.3 Vai trò và vị trí của Nguyễn Huy Thiệp trong nền văn học hiện đại Việt Na

3. Khái quát về phong cách nghệ thuật của Nguyễn Huy Thiệp

3.1 Đặc điểm chung trong văn xuôi của Nguyễn Huy Thiệp

3.2 Các yếu tố nghệ thuật chủ đạo trong tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp

3.3 Phong cách kể chuyện và ngôn ngữ sử dụng

4. Phân tích chủ đề và nội dung trong văn xuôi của Nguyễn Huy Thiệp

4.1 Chủ đề lịch sử và xã hội

4.2 Phản ánh đời sống thường nhật và con người Việt Nam

4.3 Tâm lý và chiều sâu nhân vật

1. Nghệ thuật miêu tả và xây dựng nhân vật trong tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp

5.1 Kỹ thuật miêu tả cảnh quan và không gian

5.2 Xây dựng và phát triển nhân vật

5.3 Sự tương tác giữa nhân vật và bối cảnh

2. Ảnh hưởng và đóng góp của Nguyễn Huy Thiệp đối với văn học Việt Nam

6.1 Ảnh hưởng của Nguyễn Huy Thiệp đối với các nhà văn đương đại

6.2 Đóng góp của Nguyễn Huy Thiệp đối với sự phát triển của văn học hiện đại

6.3 Sự công nhận và đánh giá của giới phê bình

3. Kết luận

7.1 Tổng kết lại các đặc điểm nghệ thuật trong văn xuôi của Nguyễn Huy Thiệp

7.2 Đóng góp của Nguyễn Huy Thiệp đối với văn học Việt Nam

7.3 Đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo

Tài liệu tham khảo

Nhận xét: 

+ Điểm mạnh: Hệ thống đề mục được sắp xếp theo một trình tự logic, từ việc giới thiệu bối cảnh, phân tích chi tiết, đến kết luận và tài liệu tham khảo. Điều này giúp người đọc dễ dàng theo dõi và hiểu được quá trình nghiên cứu.

+ Điểm cần cải thiện: Có thể bổ sung thêm phần "Phương pháp nghiên cứu" chi tiết hơn, giải thích cụ thể các bước và phương pháp mà nghiên cứu sử dụng để đạt được kết quả.

+ Ý kiến bổ sung: Thêm phần "Đánh giá và phê bình từ các nhà nghiên cứu khác" để đưa ra cái nhìn đa chiều và phong phú hơn về Nguyễn Huy Thiệp và tác phẩm của ông.

Thực hành

Chọn một vấn đề văn học hiện đại và thực hiện bài thuyết trình, sau đây là một số gợi ý:

- Tính chất giao thời trong bài thơ Hầu trời của Tản Đà.

- Tìm hiểu một số đặc điểm phóng sự của Vũ Trọng Phụng.

- Chất thơ trong một số truyện ngắn của Thạch Lam.

- Cảm hứng đau thương trong một số bài thơ của Hàn Mặc Tử.

- Đề tài thế sự trong một số truyện ngắn của Nguyễn Khải sau năm 1975.

Phương pháp giải:

Dựa vào gợi ý để hoàn thiện bài thuyết trình

Lời giải chi tiết:

Tính chất giao thời trong bài thơ Hầu trời của Tản Đà.

Kính thưa quý thầy cô và các bạn,

Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá một bài thơ đặc sắc của Tản Đà - "Hầu trời" - và tìm hiểu về tính chất giao thời trong tác phẩm này. Tản Đà, tên thật là Nguyễn Khắc Hiếu (1889-1939), là một nhà thơ, nhà văn, nhà báo và dịch giả nổi tiếng của Việt Nam đầu thế kỷ 20. Ông được biết đến như một người đi tiên phong trong việc đổi mới văn học, mang đậm dấu ấn của sự giao thoa giữa văn học truyền thống và hiện đại. Bài thơ "Hầu trời" là một tác phẩm tiêu biểu cho tính chất giao thời này.

I. Giới thiệu về Tản Đà và bài thơ "Hầu trời"

1. Vài nét về Tản Đà

Tản Đà sinh năm 1889 tại làng Khê Thượng, tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội). Ông là một trong những nhà văn, nhà thơ nổi bật nhất của giai đoạn giao thời giữa hai thế kỷ, khi văn học Việt Nam chuyển mình từ truyền thống sang hiện đại. Tản Đà nổi tiếng với những tác phẩm mang tính lãng mạn, tự do, và phá cách, phản ánh sự thay đổi trong xã hội và tư tưởng thời bấy giờ.

2. Bài thơ "Hầu trời"

Bài thơ "Hầu trời" được sáng tác vào năm 1921, là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Tản Đà. Bài thơ kể về một giấc mơ kỳ diệu của tác giả khi được mời lên trời để đọc thơ cho Ngọc Hoàng và các chư tiên nghe. Từ đó, ông nhận được sự khích lệ và tán thưởng từ các vị thần tiên. Bài thơ không chỉ là một câu chuyện hư cấu mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc về vị thế của nhà thơ và văn học trong xã hội.

 II. Tính chất giao thời trong bài thơ "Hầu trời"

 1. Sự kết hợp giữa yếu tố truyền thống và hiện đại

Trong "Hầu trời," Tản Đà đã khéo léo kết hợp giữa yếu tố truyền thống và hiện đại. Yếu tố truyền thống thể hiện qua việc ông sử dụng thể thơ lục bát và bát cú - những thể thơ phổ biến trong văn học cổ điển Việt Nam. Đồng thời, bài thơ còn mang đậm màu sắc của văn hóa dân gian, với hình ảnh Ngọc Hoàng, chư tiên và thiên đình.

Tuy nhiên, yếu tố hiện đại được thể hiện qua cách Tản Đà miêu tả cuộc sống của mình và vị thế của người nghệ sĩ trong xã hội. Ông không ngần ngại bộc lộ cái tôi cá nhân, thể hiện khát vọng và tâm tư của mình. Đây là một điểm mới mẻ, phản ánh sự ảnh hưởng của phong trào Thơ mới và sự thay đổi trong tư tưởng nghệ thuật thời bấy giờ.

2. Phản ánh sự thay đổi của xã hội và văn học

Bài thơ "Hầu trời" không chỉ là câu chuyện về giấc mơ của tác giả mà còn là bức tranh phản ánh sự thay đổi của xã hội và văn học Việt Nam đầu thế kỷ 20. Trong bài thơ, Tản Đà đã khắc họa hình ảnh của mình - một nhà thơ nghèo khổ, phải bươn chải kiếm sống nhưng vẫn đam mê và say mê sáng tác.

Câu chuyện về việc được lên trời đọc thơ cho Ngọc Hoàng và chư tiên nghe, và nhận được sự tán thưởng từ họ, thể hiện khát vọng của Tản Đà về sự công nhận và tôn vinh tài năng của mình. Điều này phản ánh sự thay đổi trong quan niệm về nghệ sĩ và văn học, khi mà cái tôi cá nhân và tài năng sáng tạo bắt đầu được đề cao và tôn trọng hơn.

3. Sự phá cách và sáng tạo trong ngôn ngữ và hình ảnh

Tản Đà đã thể hiện sự phá cách và sáng tạo trong ngôn ngữ và hình ảnh của bài thơ "Hầu trời." Ông không ngần ngại sử dụng những từ ngữ bình dị, gần gũi với đời sống hàng ngày, tạo nên một phong cách ngôn ngữ mới mẻ và sinh động. Đồng thời, những hình ảnh trong bài thơ cũng rất phong phú và gợi cảm, từ cảnh thiên đình huyền ảo đến cuộc sống gian truân của nhà thơ dưới trần gian.

Những câu thơ như:

Đêm qua chẳng biết có hay không,

Chẳng biết trên trời có nhớ mong.

Chẳng biết dân gian đời có biết,

Nhà thơ lên đọc ở trên không.

đã thể hiện một cách tài tình sự giao thoa giữa hiện thực và mộng tưởng, giữa cái bình dị và cái cao siêu.

III. Kết luận

Bài thơ "Hầu trời" của Tản Đà là một tác phẩm tiêu biểu cho tính chất giao thời trong văn học Việt Nam đầu thế kỷ 20. Qua bài thơ, Tản Đà đã khéo léo kết hợp giữa yếu tố truyền thống và hiện đại, phản ánh sự thay đổi của xã hội và văn học, đồng thời thể hiện sự phá cách và sáng tạo trong ngôn ngữ và hình ảnh. Tác phẩm không chỉ là một câu chuyện thú vị mà còn chứa đựng những suy tư sâu sắc về vị thế của nhà thơ và văn học trong xã hội, mang đến cho chúng ta nhiều bài học quý báu về sự đổi mới và sáng tạo trong nghệ thuật.

Xin cảm ơn quý thầy cô và các bạn đã lắng nghe.

- Tìm hiểu một số đặc điểm phóng sự của Vũ Trọng Phụng

Kính thưa quý thầy cô và các bạn,

Hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về một số đặc điểm phóng sự của Vũ Trọng Phụng, một nhà văn, nhà báo nổi tiếng của văn học Việt Nam đầu thế kỷ 20. Vũ Trọng Phụng (1912-1939) được biết đến như một trong những cây bút phóng sự xuất sắc nhất, với những tác phẩm tiêu biểu mang đậm chất hiện thực phê phán và cái nhìn sắc bén về xã hội đương thời. 

 I. Giới thiệu về Vũ Trọng Phụng và thể loại phóng sự

1. Vài nét về Vũ Trọng Phụng

Vũ Trọng Phụng sinh ra và lớn lên trong một gia đình nghèo ở Hà Nội. Ông bắt đầu sự nghiệp viết lách từ khi còn rất trẻ và nhanh chóng trở thành một trong những nhà văn, nhà báo nổi bật của văn học Việt Nam đầu thế kỷ 20. Những tác phẩm của ông không chỉ phản ánh hiện thực xã hội một cách chân thực và sắc sảo mà còn chứa đựng những tư tưởng phê phán sâu sắc, đặc biệt là qua thể loại phóng sự.

2. Thể loại phóng sự

Phóng sự là một thể loại báo chí, văn học miêu tả sự việc, con người và hiện tượng một cách chi tiết, chân thực và sinh động. Phóng sự thường mang tính chất điều tra, khám phá và phê phán, giúp người đọc có cái nhìn rõ nét và sâu sắc về một vấn đề cụ thể trong xã hội.

 II. Một số đặc điểm phóng sự của Vũ Trọng Phụng

1. Tính hiện thực sắc bén

Vũ Trọng Phụng nổi tiếng với khả năng miêu tả hiện thực xã hội một cách sắc bén và không khoan nhượng. Ông không ngần ngại đưa vào tác phẩm những chi tiết tàn nhẫn, khắc nghiệt, phản ánh một cách chân thực những bất công, xấu xa trong xã hội. Ví dụ, trong phóng sự "Cơm thầy cơm cô," Vũ Trọng Phụng đã khắc họa cảnh ngộ nghèo khổ, khốn khó của những người làm thuê trong xã hội thực dân phong kiến: “Những bà thầy cô, ăn uống bữa sáng không khác gì bữa trưa, nhưng các cô gái thì chỉ dám ăn cơm nguội, rau luộc. Họ nhai những miếng cơm nguội như nuốt cả sự đau khổ của đời mình.”

2. Sự đa dạng trong đề tài và phạm vi phản ánh

Phóng sự của Vũ Trọng Phụng không giới hạn trong một lĩnh vực hay một vấn đề cụ thể mà trải rộng trên nhiều đề tài khác nhau. Ông viết về đời sống của nhiều tầng lớp trong xã hội, từ những người lao động nghèo khổ đến những kẻ giàu có, quyền lực. Ví dụ, trong phóng sự "Kỹ nghệ lấy Tây," ông đã phản ánh cuộc sống và số phận của những cô gái Việt lấy chồng Tây để mong đổi đời, nhưng thực tế lại phải chịu đựng nhiều đau khổ và tủi nhục: “Những cô gái lấy Tây ấy, có ai là được hạnh phúc đâu? Họ bị lừa dối, bị chà đạp, bị coi thường. Cuộc sống của họ không khác gì một cuộc buôn bán thân xác, một sự đổi chác cay đắng.”

3. Lối viết sắc sảo, châm biếm và trào phúng

Một trong những đặc điểm nổi bật của phóng sự Vũ Trọng Phụng là lối viết sắc sảo, châm biếm và trào phúng. Ông sử dụng ngôn ngữ một cách khéo léo, tạo nên những câu chuyện vừa hài hước vừa đậm chất phê phán, khiến người đọc phải suy ngẫm và cảm nhận sâu sắc. Ví dụ, trong phóng sự "Số đỏ," Vũ Trọng Phụng đã vạch trần những thói hư tật xấu và sự giả dối trong xã hội qua nhân vật Xuân Tóc Đỏ: “Xuân Tóc Đỏ, một kẻ vô học, lười biếng, nhưng nhờ sự tinh ranh, dối trá mà hắn ta đã leo lên những vị trí cao trong xã hội. Hắn là hiện thân của sự giả dối, lừa lọc, của một xã hội mà những giá trị chân thật bị đảo lộn.”

4. Tính nhân văn và sự đồng cảm với số phận con người

Mặc dù phóng sự của Vũ Trọng Phụng thường mang tính chất phê phán mạnh mẽ, nhưng ông luôn thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với những số phận con người trong xã hội. Ông quan tâm đến những nỗi đau, khổ cực của người lao động, của những người bị áp bức và bất công. Ví dụ, trong phóng sự "Làm đĩ," ông đã khắc họa số phận đau khổ của những cô gái bị đẩy vào con đường bán thân: “Những cô gái làm đĩ ấy, họ không phải là những kẻ xấu xa, đồi bại. Họ là những nạn nhân của một xã hội bất công, tàn nhẫn, của những hoàn cảnh nghiệt ngã buộc họ phải chọn con đường đó.”

5. Kỹ thuật viết sinh động và cuốn hút

Vũ Trọng Phụng có khả năng viết phóng sự rất sinh động và cuốn hút, khiến người đọc không thể rời mắt khỏi từng trang viết. Ông sử dụng các chi tiết tỉ mỉ, hình ảnh sống động và những câu chuyện đời thường để tạo nên một bức tranh hiện thực đầy màu sắc và chân thực.

 III. Đóng góp và tầm ảnh hưởng của phóng sự Vũ Trọng Phụng

1. Đổi mới văn học Việt Nam

Với những tác phẩm phóng sự sắc bén và sâu sắc, Vũ Trọng Phụng đã góp phần đổi mới văn học Việt Nam. Ông không chỉ mở ra một thể loại mới mà còn đưa vào văn học những vấn đề xã hội cấp bách, tạo nên những tác phẩm vừa có giá trị nghệ thuật cao vừa có giá trị hiện thực sâu sắc.

2. Ảnh hưởng đến các nhà văn, nhà báo sau này

Phong cách phóng sự của Vũ Trọng Phụng đã ảnh hưởng sâu sắc đến nhiều nhà văn, nhà báo sau này. Tinh thần phê phán, cái nhìn hiện thực và sự đồng cảm với số phận con người trong tác phẩm của ông đã trở thành nguồn cảm hứng lớn cho nhiều thế hệ tác giả.

3. Góp phần xây dựng nền văn học hiện thực phê phán

Phóng sự của Vũ Trọng Phụng đã góp phần quan trọng vào sự phát triển của văn học hiện thực phê phán Việt Nam. Những tác phẩm của ông không chỉ phản ánh hiện thực xã hội một cách chân thực mà còn phê phán mạnh mẽ những bất công, xấu xa trong xã hội, góp phần thức tỉnh và thay đổi nhận thức của người đọc.

IV. Kết luận

Vũ Trọng Phụng là một trong những nhà văn phóng sự xuất sắc nhất của văn học Việt Nam đầu thế kỷ 20. Với những tác phẩm mang đậm tính hiện thực, sắc bén trong phê phán, đa dạng trong đề tài, lối viết sắc sảo, châm biếm và trào phúng, cùng với tính nhân văn sâu sắc, ông đã để lại một dấu ấn không thể phai mờ trong lòng độc giả và giới nghiên cứu văn học. Những đóng góp của ông không chỉ làm phong phú thêm nền văn học Việt Nam mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển của văn học hiện thực phê phán, đồng thời tạo nên những tác phẩm có giá trị nghệ thuật và hiện thực cao.

Xin cảm ơn quý thầy cô và các bạn đã lắng nghe.

- Chất thơ trong một số truyện ngắn của Thạch Lam.

Kính thưa quý thầy cô và các bạn,

Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá chất thơ trong một số truyện ngắn của Thạch Lam, một trong những nhà văn tiêu biểu của Tự lực văn đoàn và văn học Việt Nam hiện đại. Thạch Lam, tên thật là Nguyễn Tường Lân (1910-1942), là một nhà văn nổi tiếng với những truyện ngắn đầy chất thơ, nhẹ nhàng nhưng sâu lắng, phản ánh cuộc sống bình dị mà giàu cảm xúc.

I. Giới thiệu về Thạch Lam và truyện ngắn của ông

1. Vài nét về Thạch Lam

Thạch Lam sinh ra trong một gia đình trí thức và lớn lên trong môi trường văn học phong phú. Ông là thành viên của Tự lực văn đoàn, một nhóm văn học nổi tiếng ở Việt Nam trong những năm 1930-1940. Dù cuộc đời ngắn ngủi, Thạch Lam đã để lại một di sản văn học quý giá với những tác phẩm mang đậm chất thơ và triết lý nhân sinh sâu sắc.

2. Truyện ngắn của Thạch Lam

Truyện ngắn của Thạch Lam thường không có cốt truyện phức tạp hay những sự kiện kịch tính. Thay vào đó, ông tập trung vào miêu tả tâm trạng, cảm xúc và những khoảnh khắc đời thường của con người. Những truyện ngắn này mang đến cho người đọc cảm giác yên bình, nhẹ nhàng nhưng không kém phần sâu lắng và gợi cảm.

II. Chất thơ trong truyện ngắn của Thạch Lam

1. Miêu tả cảnh vật và thiên nhiên

Thạch Lam có khả năng miêu tả cảnh vật và thiên nhiên một cách tinh tế, tạo nên những bức tranh thơ mộng và gợi cảm. Ông thường sử dụng những hình ảnh đơn giản, quen thuộc nhưng lại có sức biểu đạt mạnh mẽ, gợi lên những cảm xúc sâu lắng trong lòng người đọc.Ví dụ, trong truyện ngắn "Gió lạnh đầu mùa," Thạch Lam đã miêu tả cảnh vật một cách nhẹ nhàng nhưng đầy cảm xúc: “Gió lạnh đầu mùa thổi từng cơn se sắt, làm rơi rụng những chiếc lá cuối cùng của mùa thu. Trên những con đường làng quê, những cây cối trơ trụi, cành lá run rẩy trong gió, như những bàn tay khẳng khiu vẫy chào mùa đông đang đến.”

2. Khắc họa tâm trạng và cảm xúc nhân vật

Thạch Lam rất tài tình trong việc khắc họa tâm trạng và cảm xúc của nhân vật. Ông không dùng những lời lẽ khoa trương mà tập trung vào những chi tiết nhỏ, những suy nghĩ thầm kín, tạo nên những bức tranh tâm hồn phong phú và đa dạng. Trong truyện ngắn "Hai đứa trẻ," Thạch Lam đã miêu tả tâm trạng của nhân vật Liên qua những chi tiết rất đỗi bình dị nhưng đầy chất thơ: “Liên nhìn ra ngoài cửa sổ, những cánh đồng mênh mông bát ngát trong ánh hoàng hôn. Tâm hồn cô như trôi dạt theo những tia nắng cuối cùng, cảm nhận một nỗi buồn man mác, một sự chờ đợi mơ hồ về tương lai.”

3. Sử dụng ngôn ngữ tinh tế và gợi cảm

Ngôn ngữ trong truyện ngắn của Thạch Lam rất tinh tế và gợi cảm. Ông sử dụng những từ ngữ đơn giản nhưng lại rất đắt giá, tạo nên những câu văn nhẹ nhàng mà sâu lắng, mang đậm chất thơ. Ví dụ, trong truyện ngắn "Dưới bóng hoàng lan," Thạch Lam đã miêu tả không gian và thời gian một cách đầy chất thơ: “Dưới bóng hoàng lan, những tia nắng nhẹ nhàng xuyên qua kẽ lá, tạo nên những vệt sáng lung linh trên mặt đất. Tiếng gió xào xạc, hương hoa thoang thoảng trong không khí, tạo nên một không gian yên bình và thơ mộng.”

4. Tính nhân văn và triết lý sâu sắc

Chất thơ trong truyện ngắn của Thạch Lam không chỉ đến từ ngôn ngữ và hình ảnh mà còn từ những tư tưởng nhân văn và triết lý sâu sắc. Ông luôn quan tâm đến số phận con người, đặc biệt là những người lao động nghèo khổ, những kẻ bị bỏ rơi và lãng quên trong xã hội. Trong truyện ngắn "Nhà mẹ Lê," Thạch Lam đã thể hiện một cách sâu sắc tình cảm và sự đồng cảm với những người lao động nghèo khổ: “Những đêm đông lạnh lẽo, mẹ Lê ngồi bên bếp lửa, ánh sáng le lói chiếu lên khuôn mặt già nua, mệt mỏi. Cuộc đời bà là một chuỗi dài những nỗi đau và mất mát, nhưng bà vẫn giữ được lòng nhân hậu và sự kiên cường.”

III. Một số truyện ngắn tiêu biểu của Thạch Lam

1. "Hai đứa trẻ"

"Hai đứa trẻ" là một trong những truyện ngắn nổi tiếng nhất của Thạch Lam, kể về cuộc sống của hai chị em Liên và An ở một ga xép nhỏ. Truyện không có nhiều sự kiện kịch tính nhưng lại chứa đựng những cảm xúc sâu lắng và chất thơ đậm đà, phản ánh cuộc sống bình dị nhưng đầy nỗi buồn man mác.

2. "Gió lạnh đầu mùa”

"Gió lạnh đầu mùa" kể về cuộc sống của những người dân quê trong những ngày đầu đông. Truyện mang đậm chất thơ qua những miêu tả tinh tế về cảnh vật và tâm trạng nhân vật, tạo nên một bức tranh mùa đông đầy cảm xúc.

 3. "Dưới bóng hoàng lan"

"Dưới bóng hoàng lan" là một câu chuyện về tình yêu và ký ức, kể về những kỷ niệm đẹp đẽ của nhân vật chính dưới bóng cây hoàng lan. Truyện mang đến cho người đọc cảm giác yên bình, thơ mộng và gợi lên những cảm xúc sâu lắng.

IV. Kết luận

Chất thơ trong truyện ngắn của Thạch Lam là sự kết hợp tinh tế giữa ngôn ngữ, hình ảnh và tâm trạng. Ông đã khéo léo sử dụng những từ ngữ đơn giản, những chi tiết nhỏ nhưng đắt giá để tạo nên những bức tranh đời thường đầy cảm xúc và triết lý. Những truyện ngắn của Thạch Lam không chỉ mang đến cho người đọc những giây phút yên bình, lắng đọng mà còn chứa đựng những tư tưởng nhân văn sâu sắc, khiến người đọc phải suy ngẫm và cảm nhận.

Xin cảm ơn quý thầy cô và các bạn đã lắng nghe.

- Cảm hứng đau thương trong một số bài thơ của Hàn Mặc Tử.

1. Giới thiệu về Hàn Mặc Tử

Hàn Mặc Tử (1912-1940) là một trong những nhà thơ nổi tiếng của phong trào Thơ mới ở Việt Nam. Ông nổi bật với những bài thơ mang đậm cảm hứng lãng mạn và cảm xúc sâu sắc, đặc biệt là cảm hứng đau thương, thể hiện qua nhiều tác phẩm của ông. Cuộc đời ngắn ngủi và đầy đau khổ của Hàn Mặc Tử đã ảnh hưởng sâu sắc đến sáng tác của ông, khiến thơ của ông luôn mang một sắc thái u buồn và day dứt.

2. Cảm hứng đau thương trong thơ Hàn Mặc Tử

a. Thoát ly và nỗi đau bệnh tật

Một trong những nguồn cảm hứng chủ yếu trong thơ Hàn Mặc Tử là nỗi đau bệnh tật và sự thoát ly khỏi cuộc sống bình thường. Ông mắc bệnh phong cùi từ khi còn trẻ, và điều này đã ảnh hưởng lớn đến cảm xúc và nội dung thơ của ông.

Ví dụ, trong bài thơ "Đây thôn Vĩ Dạ," Hàn Mặc Tử đã bày tỏ nỗi đau và sự cô đơn của mình qua những hình ảnh thiên nhiên thơ mộng nhưng lại đầy u buồn:

“Sáng trăng, chiều gió, lòng tôi lạnh lẽo,

Dẫu có niềm vui, sao chẳng nở nụ cười?

Nơi đây thôn Vĩ Dạ, nhưng tôi chẳng thấy,

Lòng tôi như trôi theo những đám mây.”

b. Sự đơn độc và mộng mơ

Sự đơn độc là một chủ đề thường xuyên xuất hiện trong thơ Hàn Mặc Tử. Ông cảm thấy mình lạc lõng trong thế giới xung quanh, và điều này được thể hiện qua nhiều bài thơ của ông. Hàn Mặc Tử thường mơ mộng về một thế giới lý tưởng, nơi ông có thể thoát khỏi nỗi đau và sự tách biệt hiện tại.

Trong bài thơ "Mùa xuân chín," Hàn Mặc Tử đã thể hiện sự khao khát về một mùa xuân tươi đẹp, nhưng lại bị che lấp bởi sự đau khổ và nỗi cô đơn:

Mùa xuân chín, không gian dào dạt,

Nhưng lòng tôi lạnh lẽo như một mùa đông.

Dẫu hoa nở, dẫu trời trong xanh,

Tâm hồn tôi vẫn đầy đau đớn, đớn đau.

c. Tình yêu và nỗi đau tình cảm

Hàn Mặc Tử cũng đã thể hiện cảm hứng đau thương qua những bài thơ viết về tình yêu. Ông thường miêu tả những tình cảm mãnh liệt và sâu sắc nhưng cũng đầy đau đớn và không trọn vẹn.

Trong bài thơ "Tình yêu và đau khổ," Hàn Mặc Tử đã diễn tả sự đau khổ của tình yêu không được đáp lại:

Tôi yêu em, nhưng tình yêu không trọn vẹn,

Như một giấc mơ, hư ảo và dối gian.

Tôi đắm chìm trong những giấc mơ đau khổ,

Tìm một lối thoát trong nỗi u hoài.

3. Kết luận

Cảm hứng đau thương trong thơ Hàn Mặc Tử là sự kết hợp của nhiều yếu tố: bệnh tật, sự đơn độc, mộng mơ và nỗi đau tình cảm. Những bài thơ của ông không chỉ phản ánh những cảm xúc cá nhân mà còn thể hiện một cách sâu sắc những nỗi đau và khao khát của con người. Thơ của Hàn Mặc Tử không chỉ mang lại cho người đọc cảm xúc sâu lắng mà còn gợi mở nhiều suy ngẫm về cuộc sống và số phận.

- Đề tài thế sự trong một số truyện ngắn của Nguyễn Khải sau năm 1975.

 1. Giới thiệu về Nguyễn Khải

Nguyễn Khải (1930-2008) là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Ông nổi bật với những tác phẩm phản ánh hiện thực xã hội một cách sắc sảo và chân thực. Sau năm 1975, Nguyễn Khải tiếp tục khai thác các đề tài thế sự trong truyện ngắn của mình, phản ánh sự thay đổi trong xã hội và đời sống con người sau thời kỳ chiến tranh.

2. Đề tài thế sự trong một số truyện ngắn của Nguyễn Khải

a. Đề tài chiến tranh và hậu chiến

Sau năm 1975, Nguyễn Khải đã tiếp tục viết về những hậu quả của chiến tranh và những vấn đề xã hội trong thời kỳ hậu chiến. Ông thường miêu tả sự thay đổi trong đời sống và tâm trạng của con người khi đất nước chuyển mình từ chiến tranh sang hòa bình. Ví dụ, trong truyện ngắn "Mảnh đất lắm người nhiều ma," Nguyễn Khải đã khắc họa sự lạc lõng và khó khăn trong cuộc sống của những người dân sau chiến tranh. Ông miêu tả một cách chân thực và sâu sắc sự chuyển mình của xã hội và con người trong bối cảnh hậu chiến: “Những mảnh đất cằn cỗi, đầy bụi bặm, không còn là nơi trú ngụ của những người chiến sĩ anh hùng. Đất nước đã đổi thay, nhưng vẫn còn những nỗi đau, những mảnh ghép không hoàn chỉnh của cuộc chiến.”

 b. Xã hội và đời sống nhân dân

Nguyễn Khải đã khéo léo khai thác đề tài xã hội và đời sống nhân dân trong các truyện ngắn của mình, phản ánh những vấn đề xã hội cấp bách và những thách thức mà con người phải đối mặt trong thời kỳ đổi mới. Trong truyện ngắn "Sống mòn," Nguyễn Khải đã miêu tả cuộc sống của những người lao động nghèo khổ trong xã hội mới. Ông thể hiện sự đồng cảm và hiểu biết sâu sắc về những khó khăn và nỗi đau của họ: “Cuộc sống của những người lao động nghèo khổ không có nhiều thay đổi sau chiến tranh. Họ vẫn phải sống trong cảnh đói nghèo, vật lộn với cuộc sống hàng ngày, dù xã hội đã có nhiều thay đổi và tiến bộ.”

 c. Những vấn đề đạo đức và giá trị xã hội

Nguyễn Khải cũng thường viết về các vấn đề đạo đức và giá trị xã hội, phản ánh sự chuyển mình trong quan niệm và lối sống của con người. Ông đặt câu hỏi về các giá trị đạo đức và những thay đổi trong xã hội, khơi gợi nhiều suy nghĩ cho người đọc. Trong truyện ngắn "Đời không như mơ," Nguyễn Khải đã miêu tả sự mâu thuẫn giữa lý tưởng và thực tế trong cuộc sống của con người. Ông thể hiện sự thất vọng và đổ vỡ trong những ước mơ và lý tưởng cá nhân: “Những ước mơ, những lý tưởng cao đẹp dường như đã bị nghiền nát bởi thực tế khắc nghiệt của cuộc sống. Con người phải đối mặt với những lựa chọn khó khăn và những sự thật đau lòng, không còn chỗ cho những mơ mộng hão huyền.”

3. Kết luận

Đề tài thế sự trong truyện ngắn của Nguyễn Khải sau năm 1975 phản ánh sự chuyển mình của xã hội Việt Nam trong thời kỳ đổi mới. Ông đã khéo léo khai thác các vấn đề xã hội, cuộc sống nhân dân, và những thách thức trong đời sống con người để tạo nên những tác phẩm sắc sảo và chân thực. Những truyện ngắn của Nguyễn Khải không chỉ phản ánh hiện thực xã hội mà còn khơi gợi nhiều suy ngẫm sâu sắc về cuộc sống và giá trị con người.

Xin cảm ơn quý thầy cô và các bạn đã lắng nghe.