- Văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên là loại văn bản phổ biến trên báo chí và các tài liệu khoa học
- Trước khi giải thích hiện tượng bằng căn cứ và lập luận khoa học, phải miêu tả được hiện tượng với những biểu hiện điển hình, có thể kèm theo những hình ảnh trực quan, kết quả của việc ghi nhận tại chỗ hoặc khai thác từ những nguồn tài liệu đáng tin cậy
Mục đích nhằm làm sáng tỏ bản chất, nguyên nhân xuất hiện và những tác động tích cực hoặc tiêu cực có thể có đối với đời sống con người của một hiện tượng tự nhiên nào đó.
- Phần mở đầu: giới thiệu khái quát về hiện tượng hoặc quá trình xảy ra hiện tượng trong thế giới tự nhiên.
- Phần nội dung: giải thích nguyên nhân xuất hiện và cách thức diễn ra của hiện tượng tự nhiên.
- Phần kết thúc (không bắt buộc): thường trình bày sự việc cuối của hiện tượng tự nhiên hoặc tóm tắt nội dung giải thích.
Văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên thường sử dụng:
- Từ ngữ thuộc một chuyên ngành khoa học cụ thể (địa lí, sinh học, thiên văn học,...)
- Động từ miêu tả hoạt động hoặc trạng thái (vi dụ: vỡ, phun trào, mọc, chuyển động, xoay,...)
- Từ ngữ miêu tả trình tự (bắt đầu, kế tiếp, tiếp theo,...).