Giải Mục IV. Nghệ thuật thời Nguyễn - Chuyên đề Lịch Sử 11 Kết nối tri thức

1

Trả lời câu hỏi trang 16 Chuyên đề Lịch Sử 11 Kết nối tri thức

Nêu những nét chính về kiến trúc thời Nguyễn.

Lời giải chi tiết:

- Kiến trúc thời Nguyễn là sự tiếp nối, phát triển của kiến trúc truyền thống và chịu ảnh hưởng của kiến trúc phương Tây.

+ Tiêu biểu nhất cho phong cách kiến trúc cung đình thời kì này là kinh thành Huế. Đây là quần thể có sự kết hợp độc đáo giữa kiến trúc truyền thống Việt Nam với kiến trúc quân sự phương Tây, bao gồm Hoàng thành, các cung điện,...

+ Ở Hà Nội, Hoàng thành Thăng Long được xây dựng lại theo kiểu vô-băng của Pháp, quy mô nhỏ hơn trước song có hệ thống công sự, ụ súng phòng thủ theo kiến trúc phương Tây.

+ Ở khu vực Nam Bộ, nhà Nguyễn xây dựng thành Gia Định với sự kết hợp giữa kiểu kiến trúc thành vô-băng của phương Tây với phong cách truyền thống.

- Nét đặc sắc trong kiến trúc thời Nguyễn còn được thể hiện ở hệ thống lăng tẩm. Các lăng tẩm thường được xây dựng từ khi các vị vua còn trị vì, có phong cảnh hữu tình, với lối chạm khắc tinh xảo và hài hoà với thiên nhiên.

- Dưới thời Nguyễn, chùa chủ yếu được xây dựng mới ở Huế. Trong đó, chùa Thiên Mụ được coi là biểu tượng của kinh đô. Trong khi đó, ở Thăng Long, các công trình đền, chùa ít được đầu tư xây dựng, nhưng vẫn có một số kiệt tác như đền Ngọc Sơn, chùa Báo Ân,...

2

Trả lời câu hỏi trang 17 Chuyên đề Lịch Sử 11 Kết nối tri thức

Nêu những nét cơ bản về điêu khắc thời Nguyễn.

Lời giải chi tiết:

- Nghệ thuật điêu khắc chủ yếu thể hiện qua các tác phẩm chạm khắc tinh xảo, đa dạng trong các lăng tẩm và di tích.

+ Điêu khắc lăng tẩm thời Nguyễn nhìn chung khá chặt chẽ về quy phạm, các chi tiết được làm giống như thật, đặc tả hiện thực.

+ Ở khu vực Bắc Bộ, các công trình điêu khắc Phật giáo tiếp tục phát triển với nhiều chùa, tượng…... song tính sinh động giảm sút so với thời kì trước.

- Trong các công trình điêu khắc thời Nguyễn, Cửu đỉnh được coi là kiệt tác tiêu biểu nhất.

+ Cửu đỉnh được đặt tại sân Thế miếu.

+ Trên mỗi Cửu đỉnh có 18 hình khắc, chạm nổi các hình ảnh mô tả cảnh vật, sản vật của đất nước. Tổng cộng có 153 hình ảnh mang đậm tính dân tộc, tính dân gian cùng tên gọi được khắc trên Cửu đỉnh bao gồm: tinh tú, núi sông, cửa biển, lãnh hải, cửa ải, hoa cỏ, động vật, binh khí, xe thuyền.

+ Cửu đỉnh được xem là hình ảnh thu nhỏ của đất nước Việt Nam.

3

Trả lời câu hỏi trang 18 Chuyên đề Lịch Sử 11 Kết nối tri thức

Trình bày những nét nổi bật về mĩ thuật thời Nguyễn.

Lời giải chi tiết:

- Mĩ thuật thời Nguyễn bao gồm mĩ thuật cung đình và mĩ thuật dân gian.

+ Hầu hết các bộ phận bằng gỗ trong cung điện đều được sơn son thếp vàng và trở thành phong cách trang trí chủ đạo của kiến trúc cung đình, làm cho các công trình thêm rực rỡ nhưng vẫn thể hiện sự tôn nghiêm.

+ Mĩ thuật dân gian thời Nguyễn là sự kế thừa và phát triển mĩ thuật của các thời kì trước. Ngoài các dòng tranh dân gian đã có, thời kì này còn xuất hiện dòng tranh làng Sình (Huế). Một số bức vẽ trên các công trình kiến trúc cho thấy bước đầu có sự ảnh hưởng của hội hoạ phương Tây.

- Điểm độc đáo của mĩ thuật thời Nguyễn là sự ảnh hưởng, tác động qua lại giữa mĩ thuật dân gian và mĩ thuật cung đình.

+ Những họa tiết trang trí trong các đình làng xung quanh Huế như: Kim Long, Lại Thế, Dương Nỗ,... có nhiều đặc điểm gần với kiến trúc và mĩ thuật cung đình.

+ Ở vùng phụ cận Huế, thợ thủ công mĩ nghệ đã có công không nhỏ trong việc chạm khảm thành quách, lăng tẩm, thêu gấm trang phục, trang trí nội thất cho các công trình của vua và quan lại.

4 Câu 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 18 Chuyên đề Lịch Sử 11 Kết nối tri thức

Nêu những nét cơ bản về âm nhạc cung đình và âm nhạc dân gian thời Nguyễn.

Lời giải chi tiết:

- Âm nhạc cung đình có vai trò quan trọng trong các nghi lễ của triều đình cũng như đời sống của quan lại, quý tộc.

+ Nhã nhạc là thể loại nhạc chính thống của quốc gia với tổ chức dàn nhạc và tiết mục ca múa nhạc có quy mô lớn, có sự trình diễn của nhiều diễn viên, nhạc công.

+ Thể loại âm nhạc cung đình này có sự biến tấu linh hoạt và tính bác học cao. Dưới triều Nguyễn, nhã nhạc cung đình đạt đến trình độ uyên bác, thể hiện bước phát triển vượt bậc so với các thời kì trước.

- Âm nhạc dân gian tiếp tục phát triển mạnh mẽ với sự hoàn thiện của các loại hình âm nhạc truyền thống như lí, hò, hát bội.... Trong quá trình phát triển, âm nhạc dân gian và âm nhạc cung đình đã có sự dung hòa nhất định tiêu biểu như loại hình ca Huế.

4 Câu 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 18 Chuyên đề Lịch Sử 11 Kết nối tri thức

Chỉ ra những điểm mới của nghệ thuật thời Nguyễn.

Lời giải chi tiết:

- Một số điểm mới của nghệ thuật thời Nguyễn:

+ Nghệ thuật thời Nguyễn phát triển đa dạng và có sự tiếp thu thành tựu nghệ thuật Trung Hoa và phương Tây. Ví dụ: kiến trúc kinh Thành Huế có sự kết hợp giữa kiến trúc truyền thống của Việt Nam, kiến trúc cung đình Trung Hoa và kiến trúc quân sự phương Tây.

+ Các công trình nghệ thuật thời Nguyễn có kết cấu tổng thể chặt chẽ, ý tưởng sáng tạo, phương pháp biểu đạt mạch lạc, quy chuẩn.

+ Nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, hội họa, âm nhạc thời Nguyễn có sự phát triển vượt bậc so với các giai đoạn trước đó, để lại cho hậu thế một di sản to lớn các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể có giá trị về nhiều mặt.