Giải Mục IV. Một số bản hiến pháp của Việt Nam ta từ năm 1946 đến nay

1

Trả lời câu hỏi trang 50 Chuyên đề Lịch Sử 10 Cánh diều

Đọc thông tin và tư liệu hãy nêu bối cảnh ra đời của các bản hiến pháp trong lịch sử Việt Nam.

Lời giải chi tiết:

- Bối cảnh ra đời của Hiến pháp năm 1946:

+ Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, ngày 3/9/1945, phiên họp đầu tiên của Chính phủ đã xác định xây dựng hiến pháp dân chủ là một trong những nhiệm vụ cấp bách của Chính phủ.

+ Ngày 9/11/1946, tại kì họp thứ hai Quốc hội khoá I đã thông qua bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

- Bối cảnh ra đời của Hiến pháp năm 1959:

+ Từ năm 1954, sau khi cuộc kháng chiến chống Pháp thắng lợi, miền Bắc đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, miền Nam tiếp tục đấu tranh hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. => Trước tình hình và nhiệm vụ cách mạng mới đặt ra yêu cầu phải bổ sung, sửa đổi Hiến pháp năm 1946.

+ Ngày 31/12/1959, tại kì họp thứ 11, Quốc hội khoá I đã thống nhất thông qua bản Hiến pháp sửa đổi thay thế cho Hiến pháp năm 1946.

- Bối cảnh ra đời của Hiến pháp năm 1980:

+ Sau Đại thắng Mùa xuân năm 1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng, cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân hoàn thành trên phạm vi cả nước, tạo điều kiện thuận lợi để thống nhất đất nước; cả nước bước vào thời kì xây dựng chủ nghĩa xã hội.

+ Ngày 18/12/1980, tại kì họp thứ 7 Quốc hội khoá VỊ đã nhất trí thông qua Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

- Bối cảnh ra đời của Hiến pháp năm 1992:

+ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam (tháng 12/1986) đề ra đường lối đổi mới. => Công cuộc đổi mới đất nước đặt ra yêu cầu cần có một bản hiến pháp mới.

+ Ngày 15/4/1992, tại kỳ họp thứ 11, Quốc hội khoá VIII đã nhất trí thông qua Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

- Bối cảnh ra đời của Hiến pháp năm 2013:

+ Sau 20 năm thực hiện Hiến pháp năm 1992, Việt Nam có nhiều biến đổi về kinh tế, xã hội, một số nội dung của Hiến pháp năm 1992 không còn phù hợp.

+ Ngày 28/11/2013, Quốc hội đã thông qua bản hiến pháp mới (Hiến pháp năm 2013).

2

Trả lời câu hỏi trang 50 Chuyên đề Lịch Sử 10 Cánh diều

Đọc thông tin hãy nêu những điểm chính của các bản hiến pháp trong lịch sử Việt Nam.

Lời giải chi tiết:

- Những điểm chính của các bản hiến pháp trong lịch sử Việt Nam:

+ Xác định những vấn đề cơ bản và quan trọng nhất của đất nước, như chế độ chính trị, bản chất nhà nước, tổ chức hoạt động của bộ máy nhà nước ở trung ương và địa phương, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, chính sách phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội…

+ Thể hiện những quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với từng giai đoạn phát triển của đất nước.

+ Thể hiện tính dân chủ và quyền lực của nhân dân.

3 Câu 1

Trả lời câu hỏi trang 51 Chuyên đề Lịch Sử 10 Cánh diều

Đọc thông tin hãy nêu một số nét chính và phân tích ý nghĩa của Hiến pháp năm 1946.

Lời giải chi tiết:

- Một số nét chính trong Hiến pháp 1946:

+ Ghi nhận thành quả của Cách mạng tháng Tám 1945 là đã giành lại chủ quyền cho đất nước, tự do cho nhân dân và lập ra nền dân chủ cộng hoà.

+ Khẳng định quyền bình đẳng và nghĩa vụ công dân.  Tất cả công dân Việt Nam đều ngang quyền về mọi phương diện: chính trị, kinh tế, văn hoá; bình đẳng trước pháp luật, bình đẳng về quyền lợi;...  Mỗi công dân Việt Nam có nghĩa vụ phải bảo vệ Tổ quốc, tôn trọng Hiến pháp, tuân theo pháp luật.

+ Quy định nước Việt Nam là nước dân chủ cộng hoà. Trong cơ cấu hệ thống chính trị: Nghị viện nhân dân là cơ quan có quyền cao nhất; Chính phủ là cơ quan hành chính cao nhất của toàn quốc, Chính phủ gồm có: Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước và Nội các; Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố, thị xã hoặc xã cử ra Uỷ ban hành chính,...

- Ý nghĩa của Hiến pháp 1946:

+ Là sự khẳng định chủ quyền pháp lí, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của nước Việt Nam.

+ Đặt nền tảng cho tổ chức và hoạt động của bộ máy Nhà nước.

3 Câu 2

Trả lời câu hỏi trang 51 Chuyên đề Lịch Sử 10 Cánh diều

Đọc thông tin hãy nêu một số nét chính của Hiến pháp năm 1992.

Lời giải chi tiết:

- Một số nét chính trong Hiến pháp 1992:

+ Quy định cụ thể về chế độ chính trị; cơ cấu, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước…

+ Thể chế hoá mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lí, nhân dân làm chủ,...

- Ý nghĩa của Hiến pháp 1992: là cơ sở chính trị-pháp lí quan trọng để thực hiện công cuộc đổi mới.

3 Câu 3

Trả lời câu hỏi trang 52 Chuyên đề Lịch Sử 10 Cánh diều

Đọc thông tin và quan sát Sơ đồ 3.6 hãy phân tích điểm mới của Hiến pháp năm 2013.

Lời giải chi tiết:

- Những điểm mới của Hiến pháp năm 2013:

+ Tư tưởng dân chủ cụ thể hóa bằng quyền làm chủ của người dân về mọi mặt, nghiêm trị các hành động xâm phạm lợi ích của nhân dân

+ Cơ cấu nhà nước xác định rõ tính phần quyền giữa các cơ quan lập pháp, hành pgaps và tư pháp.

+ Kĩ thuật lập hiến: cấu trúc chặt chẽ gồm 11 chương 120 điều; diễn đạt rõ ràng, minh bạch.