Đọc khổ thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên
Còn những bí và bầu thì lớn xuống
Chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn
Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi
a) Nêu cách ngắt nhịp của từng dòng thơ trong khổ thơ trên
b) Trong hai dòng thơ đầu, tác giả sử dụng biện pháp tu từ gì? Tác dụng của biện pháp đó là gì?
c) Hai dòng thơ sau có gì đặc sắc về nghệ thuật? Em hình dung như thế nào về tâm trạng của nhân vật trữ tình trong hai dòng thơ này?
Xác định cách ngắt nhịp và biện pháp tu từ
a) Các dòng thơ có thể được ngắt nhịp như sau:
Lũ chúng tôi / từ tay mẹ lớn lên
Còn những bí và bầu / thì lớn xuống
Chúng mang dáng / giọt mồ hôi mặn
Rỏ xuống lòng / thầm lặng mẹ tôi.
b) Trong hai dòng thơ đầu, tác giả sử dụng biện pháp tu từ tương phản, đối lập hai từ “lớn lên” – “lớn xuống”. Biện pháp tu từ đó cho thấy sự liên tưởng thú vị của tác giả về “hướng” phát triển của “chúng tôi” với “bí và bầu”. “Chúng tôi” ngày càng cao lên, còn những quả bí và quả bầu ở trên giàn thì ngày càng dài ra theo chiều hướng xuống mặt đất. Cả “chúng tôi” cùng “bí và bầu” đều “lớn” nhờ bàn tay của mẹ. Mặc dù mẹ trồng “bí và bầu” để nuôi “chúng tôi” nhưng dường như chúng đều là những đứa “con” của mẹ, hay “chúng tôi” cũng chính là một thứ “quả” mẹ “trồng”. Qua đó, tác giả nhấn mạnh công lao của mẹ.
c) Hai dòng thơ sau sử dụng phép so sánh: “chúng” (bí và bầu) có hình dáng giống như những giọt mồ hôi của mẹ rơi xuống mỗi khi vất vả, nhưng đó là những giọt mồ hôi rơi trong thầm lặng, không phải lúc nào những đứa con cũng nhìn thấy điều đó. “Chúng” là thành quả mà mẹ vun trồng được, nhưng cũng tượng trưng cho những nhọc nhằn, gian khổ, hi sinh mà mẹ phải trải qua và chịu đựng. Qua đó, tác giả cho thấy sự thấu hiểu của người con với những gian truân của mẹ, thương và xót xa cho mẹ; đồng thời, gián tiếp cho thấy sự day dứt khi mẹ phải vất vả vì mình.
Các bài tập cùng chuyên đề
Nội dung chính của văn bản Mẹ và quả là gì?
Đọc trước văn bản Mẹ và quả, tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nguyễn Khoa Điềm.
Khi nghĩ về cha mẹ, điều gì khiến em xúc động nhất? Hãy chia sẻ điều đó với các bạn.
Chú ý số tiếng ở mỗi dòng, vần và nhịp của bài thơ Mẹ và quả.
Từ “lặn” và “mọc” ở đây nghĩa là gì?
Hình ảnh này minh họa cho nội dung nào của bài thơ Mẹ và quả.
Em hiểu “lớn lên” và “lớn xuống” ở các dòng thơ số 5,6 bài thơ Mẹ và quả như thế nào?
Từ “quả” ở khổ 1 và từ “quả” ở khổ 3 bài thơ Mẹ và quả có gì giống và khác nhau?
Bài thơ Mẹ và quả là lời của ai, nói với ai và về điều gì? Tâm trạng và thái độ của người nói như thế nào?
Người mẹ trong bài thơ Mẹ và quả không được miêu tả trực tiếp, nhưng người đọc vẫn nhận ra được phẩm chất của bà qua những dòng thơ nào?
Phân tích nét độc đáo của bài thơ Mẹ và quả thể hiện qua một trong các yếu tố: từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, biện pháp tu từ,...
Ở hai dòng thơ cuối bài thơ Mẹ và quả, vì sao nhà thơ lại “hoảng sợ” khi nghĩ mình vẫn còn là “một thứ quả non xanh”? (Gợi ý: “Quả non xanh” chỉ điều gì? Tại sao điều ấy làm tác giả “hoảng sợ”?). Bài thơ thể hiện được vẻ đẹp gì trong suy nghĩ, tình cảm của nhà thơ?
Em thích dòng thơ, khổ thơ nào nhất? Bài thơ Mẹ và quả nói giúp em được điều gì khi nghĩ về cha mẹ mình?
Bài thơ Mẹ và quả được viết theo thể thơ nào?
A. Năm chữ
B. Bảy chữ
C. Tám chữ
D. Tự do
Người mẹ trong bài thơ Mẹ và quả không được miêu tả trực tiếp, nhưng người đọc vẫn nhận ra được phẩm chất của bà qua những dòng thơ nào?
Phân tích nét độc đáo của bài thơ Mẹ và quả thể hiện qua một trong các yếu tố: từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, biện pháp tu từ,...
Ở hai dòng thơ cuối bài thơ Mẹ và quả, vì sao nhà thơ lại “hoảng sợ” khi nghĩ mình vẫn còn là “một thứ quả non xanh”? (Gợi ý: “Quả non xanh” chỉ điều gì? Tại sao điều ấy làm tác giả “hoảng sợ”?). Bài thơ thể hiện được vẻ đẹp gì trong suy nghĩ, tình cảm của nhà thơ?
Cảm xúc của nhân vật trữ tình trong khổ cuối của bài thơ Mẹ và quả (Nguyễn Khoa Điềm) có gì giống và khác với cảm xúc của nhân vật trữ tình trong khổ cuối của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai)?
Đọc bài thơ Nắng mới và thực hiện yêu cầu bên dưới:
Hình ảnh người mẹ trong bài thơ có đặc điểm gì? Người con thể hiện tình cảm, cảm xúc gì với mẹ?
Đoạn thơ sau sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
“Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên
Còn những bí và bầu thì lớn xuống”
Bài thơ Mẹ và quả nói về nội dung gì?
Đâu là phong cách sáng tác của Nguyễn Khoa Điềm?
Nguyễn Khoa Điềm được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương tại Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VIII năm bao nhiêu?
