Đọc đoạn văn sau: “Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi… toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn, không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương, không bao giờ ta thương…” (Lão Hạc). Cho biết:

a. Đoạn văn là lời của ai nói với ai, trong trường hợp nào và với mục đích gì?

b. Tinh thần “cố tìm mà hiểu" “những người quanh ta" có ý nghĩa, tác dụng gì đối với chính nhà văn Nam Cao trong trường hợp ông viết Lão Hạc?

Cách 1

a. Đoạn văn trên là dòng suy nghĩ của nhân vật ông giáo trong truyện ngắn "Lão Hạc" của Nam Cao.

Suy nghĩ ấy được diễn ra trong hoàn cảnh: 

+Kể cho vợ nghe về việc Lão Hạc sang nhờ ông giáo giữ tiền và tài sản cho con và gửi tiền làm ma sau này lão Hạc chết và lời đề nghị giúp đỡ của ông giáo đối với Lão Hạc

b. Là con người, ai cũng có những nỗi khổ của riêng mình. Khi chúng ta “cố mà tìm hiểu" “những người quanh ta" sẽ cho chúng ta cách nhìn vị tha hơn về những người xung quanh, ta nên có cái nhìn thấu hiểu và đồng cảm với những nỗi khổ đau của họ.

a. Đoạn văn là lời của ông giáo nói với người đọc, khi kể cho vợ nghe về việc lão Hạc sang nhờ ông giáo giữ tiền và tài sản cho con và gửi tiền làm ma sau này lão Hạc chết và lời đề nghị giúp đỡ của ông giáo đối với lão Hạc. Nhằm bộc lộ dòng suy nghĩ của ông giáo về cách nhìn người, nhìn đời bằng đôi mắt thấu hiểu, nhân hậu, đồng cảm để phát hiện ra vẻ đẹp tiềm ẩn của họ.

b. “Cố tìm mà hiểu” là hành động của con người biết thấu hiểu, đồng cảm trước những hành động, thậm chí là thông cảm trước sai lầm của người khác. Những câu văn trên là những bài học về cách nhìn đời, nhìn người khác phải bằng đôi mắt thấu hiểu, đồng cảm để phát hiện ra vẻ đẹp tiềm ẩn bên trong của họ, bị cuộc sống toan tính, đời thừa che lấp mất.

a. Phân tích ngữ cảnh:

-Lời nói: Lời nói này được nhân vật ông giáo - người kể chuyện trong tác phẩm Lão Hạc - thốt ra.

-Đối tượng: Lời nói này được ông giáo nhắc nhở bản thân và người đọc về tầm quan trọng của việc thấu hiểu người khác.

-Hoàn cảnh: Lời nói này xuất hiện sau khi ông giáo hiểu ra nguyên nhân cái chết bi thảm của Lão Hạc. Ông giáo đã hối hận vì không hiểu được hoàn cảnh và nỗi khổ tâm của Lão Hạc.

-Mục đích: Lời nói này thể hiện sự thức tỉnh của ông giáo về tầm quan trọng của việc thấu hiểu con người. Đồng thời, tác giả nhắc nhở người đọc về bài học nhân văn sâu sắc này.

b. Ý nghĩa, tác dụng của tinh thần “cố tìm mà hiểu" “những người quanh ta":

-Đối với nhà văn Nam Cao:

+Giúp ông sáng tạo nên những nhân vật chân thực, sinh động:

Nhờ thấu hiểu cuộc sống và con người, Nam Cao đã xây dựng nên những nhân vật mang đậm dấu ấn hiện thực, có tính cách phức tạp, nội tâm sâu sắc như Lão Hạc, Binh Tư, ông giáo,...

Các nhân vật của Nam Cao không chỉ gây ấn tượng bởi số phận bi thảm mà còn bởi tâm hồn đẹp đẽ và những phẩm chất tốt đẹp ẩn sâu bên trong.

+Giúp ông thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc trong tác phẩm:

Nhờ thấu hiểu nỗi khổ của người nông dân, Nam Cao đã thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với họ và lên án xã hội phong kiến bất công đã đẩy họ vào bước đường cùng.

Các tác phẩm của Nam Cao không chỉ tố cáo xã hội thối nát mà còn ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của người nông dân Việt Nam.