Soạn bài Con gà thờ SGK Ngữ văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo

Trước khi đọc

Trả lời Câu hỏi Trước khi đọc trang 100 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Bạn cho biết tục thờ cúng thường gắn với thái độ, tình cảm gì?

Phương pháp giải:

Liên hệ bản thân để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Tục thờ cúng thường gắn với sự thành tâm, sùng bái thần linh. 

Trong khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Chú ý nhận định "đáng lẽ cũng là bậc sướng"

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn đầu văn bản

Lời giải chi tiết:

Từ "đáng lẽ": để mô tả một những gì sẽ xảy ra theo mong đợi ban đầu, nhưng thực tế lại khác.

Qua đây, người đọc có thể dự đoán được cuộc sống của nhân vật ông chủ nhà trọ hiện tại và điều tác giả đang muốn nhấn mạnh

Trong khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 101 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Việc cung cấp các thông tin liên quan đến tục lệ “lên lão" trong đoạn này có tác dụng gì đối với thiên phóng sự.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đưa ra lời giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

Việc cung cấp các thông tin liên quan đến tục lệ “lên lão" đã giúp thiên phóng sự tăng thêm tính chân thực, cụ thể hơn.

Trong khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Trong khi đọc trang 104 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Câu này là lời kể hay lời nhận xét, bình luận?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đưa ra lời giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

Lời bình luận

Trong khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Trong khi đọc trang 105 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Các chi tiết trong đoạn này thể hiện điều gì trong cách đối xử với gà và với người của nhân vật “ông chủ"?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đưa ra lời giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

Ông chủ coi trọng con gà cúng hơn bà cụ - bà mẹ của ông ta. Từ đó cho thấy, ông chủ là người mê tín dị đoan, coi trọng việc cúng bái hơn là chăm sóc người mà đẻ ra chính bản thân mình. Ông ta mải chạy theo hủ tục, lệ làng lạc hậu, có thể thấy rõ qua việc ông ta đối xử với con gà và với bà mẹ của mình.

Trong khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Trong khi đọc trang 107 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Việc tác giả thuật lại một cách chi tiết cách luộc gà nhằm mục đích gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đưa ra lời giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

Giúp cho thiên phóng sự chân thực và hấp dẫn hơn qua cách luộc gà độc đáo.

Sau khi đọc 1

Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 107 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết văn bản trên thuộc thể loại phóng sự?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đưa ra lời giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

- Văn bản đã ghi lại những sự việc trong tục “lên lão" của một ngôi làng nọ, tục lệ này có liên quan đến tín ngưỡng của làng này. 

- Có số liệu xác thực về số cân nặng của con gà dùng để thờ cúng.

- Miêu tả hành động luộc gà rất độc đáo.

- Thủ pháp tâm lí và cách miêu tả cận cảnh.

Sau khi đọc 2

Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 107 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Liệt kê các sự việc chính theo trình tự được thuật lại trong văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đưa ra lời giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

- Nhân vật “ông chủ" mua đôi gà cúng về để  làm tục lệ “lên lão"

- Nhân vật “ông chủ" chăm nuôi đôi gà cúng và yêu cầu mọi người trong gia đình phải gọi “gà" là “người"

- Đôi gà cúng sống sót qua trận gió bắc.

- “Ông chủ" nuôi gà theo phương pháp bào chế: luyện cám như luyện thuốc tễ và đem viên lại mỗi viên độ lớn bằng đầu ngón tay và mớm cho gà ăn

- Đôi gà lớn nhanh và đạt được số cân nặng đúng như ước mong của ông chủ khiến ông ta rất hài lòng, “ông chủ" cảm thấy mãn nguyện với tục “lên lão" của mình

Sau khi đọc 3

Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 107 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Xác định ngôi kể, điểm nhìn trong văn bản và nêu tác dụng của ngôi kể, điểm nhìn ấy.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đưa ra lời giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

- Ngôi kể: thứ nhất

- Điểm nhìn: nhân vật trong văn bản

→ Tác dụng: Người kể chuyện xưng “tôi" đã trực tiếp kể lại những gì đã chứng kiến, trải qua. 

Sau khi đọc 4

Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 107 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Liệt kê một số ví dụ về lời miêu tả, lời kể, lời bàn luận - trữ tình của nhân vật “tôi" và nêu tác dụng của cách kết hợp miêu tả với trần thuật trong văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đưa ra lời giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

“Ở thôn quê, như vậy cũng là tiên cách. Quan bất phiền, dân bất nhiễu, suốt năm lúc nào cũng ung dung.”

→ Nhân vật “tôi" bàn luận về “ông chủ"

“Đôi gà mới lạ làm sao! Nó lớn bằng con chim câu và trọc lông lốc như đầu ông sư. Từ cổ đến đuôi toàn là thứ thịt đỏ hỏn, lơ thơ điểm ít sợi lông tơ. Mỗi con ở hai vút cánh, đều có hai cái lông cánh lớn bằng vảy ốc và cong vểnh lên như miếng cau khô để ngửa.”

→ Nhân vật “tôi" miêu tả, kể và bàn luận về sự lạ lùng của đôi gà cúng

Sau khi đọc 5

Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 107 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Nêu ít nhất hai ví dụ về chi tiết, sự kiện hiện thực và thái độ, đánh giá của người viết đối với các chi tiết đó. 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đưa ra lời giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

“Mỗi con gà đó, từ cổ đến chân có thể cao đến gần hai thước, hai cánh của nó cũng phải đến hơn một thước, tôi không hiểu rằng luộc vào nồi nào cho vừa, nhưng vẫn yên lặng để xem họ làm ra sao.”

→ Thái độ tò mò, muốn quan sát cách luộc con gà cúng của người viết

“Nửa đêm, cả sáu nồi nước đều sủi. Người ta liền bưng cả hai mâm gà xuống đó. Dưới hai ngọn đèn dây sáng như ban ngày, năm sáu cái gáo chĩa vào các nồi múc nước giội từ đầu gà trở xuống. Và cứ giội luôn như thế không lúc nào ngươi, hết nồi nước ấy, họ lại nấu nồi nước khác, trong bếp không lúc nào không sẵn nước sôi. Giội đến gần sáng thì gà vừa chín. Té ra cái kiểu luộc gà của họ là vậy."

→ Quá trình luộc con gà cúng

Sau khi đọc 6

Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 107 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Xác định chủ đề, cảm hứng chủ đạo và thông điệp của văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đưa ra lời giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

Chủ đề: lên án hủ tục cổ hủ của làng quê Việt Nam trước cách mạng tháng Tám

Cảm hứng chủ đạo: lên án, phê phán, chế giễu

Thông điệp: tác giả lên án những hủ tục lạc hậu đã ăn sâu vào tâm trí những nông dân cần cù, chất phác nơi đây, họ xem đó là điều hiển nhiên phải thực hiện. Nếu như người dân thực hiện tốt những hủ tục đó, người đó sẽ được ca tụng hết lời. Thiên phóng sự đã thể hiện đầy đủ ý nghĩa của câu tục ngữ “Phép vua còn thua lệ làng", tố cáo những hủ tục cổ hủ của chốn làng quê và gửi gắm những giá trị nhân sinh sâu sắc, quý giá.

Sau khi đọc 7

Trả lời Câu hỏi 7 Sau khi đọc trang 107 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Nhận xét về nghệ thuật viết phóng sự của tác giả (sử dụng ngôi kể, điểm nhìn, thủ pháp miêu tả, trần thuật, cách sắp xếp sự kiện chi tiết, ngôn ngữ…) trong việc thể hiện chủ đề, tư tưởng, thông điệp của văn bản

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đưa ra lời giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

Cách khai thác các tuyến nhân vật, các sự kiện, ngôi kể, điểm nhìn, cách tố cáo, phê phán… trong Con gà thờ hoàn toàn mới. Phóng sự Con gà thờ vẽ nên bức tranh hoàn chỉnh về những tồn tại tiêu cực nơi làng quê Việt Nam trong một thời gian rất dài và đến tận ngày nay vẫn còn vẹn nguyên giá trị. Từ đó, nhà văn đưa ra thái độ phủ định gần như triệt để nhiều mặt tiêu cực của xã hội lạc hậu. Ông đặt ra vấn đề rằng, phải gấp rút cải tạo bộ mặt của làng quê Việt và giải phóng người nông dân khỏi chế độ phong kiến và ý thức hệ phong kiến thối nát.

Bài tập sáng tạo

Trả lời Bài tập sáng tạo trang 107 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo

Vẽ một bức tranh về con gà thờ hoặc viết một đoạn văn (độ dài 200 chữ), thể hiện suy nghĩ của bạn về nhân vật ông chủ con gà thờ.

Phương pháp giải:

Dựa vào văn bản đọc hiểu

Đưa ra suy nghĩ của bản thân

Lời giải chi tiết:

Con gà thờ là tác phẩm đặc tả những hủ tục xưa cũ. Trong đó, nhân vật ông chủ con gà thờ là nhân vật trung tâm. Những người dân có tư tưởng bị trói buộc như con trâu cọc sau lũy tre làng. Trăm năm bám rễ với những tư tưởng hủ lậu khiến họ chẳng dám dứt mình ra vì sợ bị coi khinh. Nếu như người ta không còn khổ sở vì bị lệ làng chèn ép thì lại tự làm khổ mình vì kèn cựa với những người xung quanh. Cỗ nhà anh to, cỗ nhà tôi sẽ phải to hơn. Ông chủ con gà thờ mải mê với việc phải nuôi đôi gà cúng nhà mình, chăm lo cho nó từng bữa ăn đến giấc ngủ đến nỗi quên mất người mẹ già đang ốm nặng. Ông ta mải mê chạy theo những cái danh phù phiếm mà quên mất nhìn vào những giá trị cốt lõi bên trong. Ngô Tất Tố dùng ngòi bút của mình để vạch ra những án nạn ở chốn cửa Khổng sân Trình, cụ phê phán tâm lý háo danh một cách tiêu cực của dân làng nhưng không vì thế mà lên án một cách phiến diện. Không chỉ là phê phán, cụ còn cảm thông với người dân, chỉ ra gốc rễ của những tư tưởng cổ hủ đó và vạch mặt những kẻ đã gây ra cảnh khổ cho họ.