Lý thuyết Alcohol - Hóa học 11 - Kết nối tri thức

I. Khái niệm, danh pháp

1. Khái niệm

- Alcohol là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có chứa nhóm hydroxy (-OH) liên kết với nguyên tử carbon no.

- Bậc của alcohol là bậc của nguyên tử carbon liên kết với nhóm hydroxyl.

2. Danh pháp

Danh pháp thay thế

- Monoalcohol: Tên hydrocarbon (bỏ e ở cuối) + Vị trí nhóm –OH + ol.

- Polyalcohol: Tên hydrocarbon + Vị trí nhóm –OH + Độ bội nhóm –OH + ol.

II. Đặc điểm cấu tạo

- Alcohol thường bị phân cắt ở liên kết O-H hoặc liên kết C-O.

III. Tính chất vật lí

- Trạng thái:

+ C1 – C12: lỏng.

+ C13 trở lên: rắn.

- Nhiệt độ sôi cao hơn các hydrocarbon và dẫn xuất halogen.

- Dễ tan trong nước do chúng tạo liên kết hydrogen với nhau và với nước.

- Độ tan trong nước giảm dần khi phân tử khối tăng dần.

IV. Tính chất hóa học

1. Phản ứng thế nguyên tử H của nhóm –OH

- Phản ứng với kim loại mạnh như sodium, potassium.

2R-OH + 2Na → 2RONa + H₂

2. Phản ứng tạo ether

- Đun nóng alcohol với H₂SO₄ đặc ở 140^oC tạo ether.

ROH + R’OH → RCOR’ + H₂O

3. Phản ứng tạo alkene

- Acol đi qua H₂SO₄ đặc, H₃PO₄ đặc, Al₂O₃ thì alcohol bị tách nước tạo alkene.

- Quy tắc Zaitsev: Trong phản ứng tách nước của alcohol, nhóm –OH bị tách ưu tiên với nguyên tử hydrogen ở carbon bên cạnh có bậc cao hơn.

4. Phản ứng oxi hóa

a, Oxi hóa không hoàn toàn

R-CH₂-OH + CuO → R-CH=O + Cu + H₂O

alcohol bậc I                aldehyde

R-CH(OH)-R’ + CuO →  R-CO-R’ + Cu + H₂O

alcohol bậc II                  ketone

b, Phản ứng cháy của alcohol

C_nH_2n+1OH + 3n/2O₂ → nCO₂ + (n+1)H₂O

5. Phản ứng riêng của polyalcohol với Cu(OH)₂

- Các alcohol có nhóm –OH liên kề tác dụng được với copper(II)hydroxide tạo dung dịch màu xanh lam đậm.

→ Dùng để nhận biết polyalcohol có nhóm –OH liền kề.

V. Ứng dụng

- Dung môi.

- Rượu, bia.

- Nhiên liệu.

- Nguyên liệu tổng hợp hóa chất …

VI. Điều chế

1. Hydrate hóa alkene

CH₂=CH₂ + H₂O → C₂H₅OH

2. Điều chế ethanol bằng phương pháp hóa sinh

(C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O → nC₆H₁₂O₆

C₆H₁₂O₆ → 2C₂H₅OH + 2CO₂

3. Điều chế glycerol

SƠ ĐỒ TƯ DUY