Soạn văn 8, ngữ văn 8 cánh diều

Bài 5: Nghị luận xã hội

Soạn bài Chiếu dời đô SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - chi tiết

Đọc trước văn bản Chiếu dời đô. Xem lại phần Kiến thức ngữ văn, tìm hiểu bối cảnh lịch sử khi bài chiếu ra đời và ghi chép lại những thông tin về tác giả Lý Công Uẩn giúp cho việc đọc hiểu văn bản này.

Tổng hợp đề thi giữa kì 1 lớp 8 tất cả các môn - Cánh diều

Toán - Văn - Anh - Khoa học tự nhiên

Video hướng dẫn giải

Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn

Nội dung chính

Bài Chiếu phản ánh khát vọng của nhân dân về một dân tộc độc lập thống nhất đồng thời phản ánh ý chí tự cường của dân tộc Đại Việt trên đà lớn mạnh.

Chuẩn bị

(trang 118, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Đọc trước văn bản Chiếu dời đô; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Lý Công Uẩn giúp cho việc đọc hiểu văn bản này.

Phương pháp giải:

Đọc trước văn bản Chiếu dời đô. Xem lại phần Kiến thức ngữ văn, tìm hiểu bối cảnh lịch sử khi bài chiếu ra đời và ghi chép lại những thông tin về tác giả Lý Công Uẩn

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Bối cảnh ra đời bài chiếu: Năm Canh Tuất niên hiệu Thuận Thiên thứ nhất (1010), Lí Công Uẩn viết bài chiếu bày tỏ dự tính dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) ra thành Đại La (Hà Nội thời nay)

– Tác giả: Lí Công Uẩn (974 – 1028) tức Lí Thái Tổ, người châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang (nay là xã Đình Bảng, huyện Từ Sơn, tỉnh Thành Phố Bắc Ninh). Ông là người mưu trí, nhân ái, có chí lớn và lập được nhiều chiến công. Dưới thời Tiền Lê, ông làm đến chức Tả thân vệ Điện tiền chỉ huy sứ. Khi Lê Ngọa Triều mất, ông được triều thần tôn lên làm vua, lấy niên hiệu là Thuận Thiên.

Xem thêm

Cách 2

- Một số thông tin về tác giả Lý Công Uẩn:

+ Lí Công Uẩn: (974 - 1028) tức Lí Thái Tổ, là người châu Cổ Pháp, giải phóng Bắc Giang (nay là đảo Đình Sơn, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh). Ông là người thông minh, nhân ái, có chí lớn và lập nhiều chiến công.

+ Cuộc đời:

Ông là người thông minh, nhân ái, có chí lớn, lập được nhiều chiến công.

Ông là người đã sáng lập vương triều nhà Lí, lấy niên hiệu là Thuận Thiên.

+ Phong cách sáng tác: chủ yếu là để ban bố mệnh lệnh, thể hiện tư tưởng chính trị lớn lao, có ảnh hưởng đến vận nước.

Xem thêm

Cách 2

Đọc hiểu 1

Câu 1 (trang 118, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Tác giả nêu lên việc dời đô của các triều đại xưa nhằm mục đích gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Tác giả nêu lên việc dời đô của các triều đại xưa nhằm mục đích mưu toan nghiệp lớn, xây dựng vương triều thật thịnh vượng, mở ra được tương lai lâu bền cho những thế hệ sau.

Xem thêm

Cách 2

Cách 3

Mục đích: mưu toan nghiệp lớn, xây dựng vương triều thật thịnh vượng.

Tác giả nêu lên việc dời đô của các triều đại xưa nhằm mục đích khẳng định việc làm đó là chính nghĩa, vì nước, vì dân, nghe theo mệnh trời, thể hiện thực lực và ý chí tự cường dân tộc.

Xem thêm

Cách 2

Cách 3

Đọc hiểu 2

Câu 2 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Thành Đại La có lợi thế như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Là nơi Cao Vương từng định đô.

- Về địa lí: trung tâm của đất trời, mở ra 4 phương, vừa có sông vừa có núi, đất rộng mà bằng phẳng, cao mà thoáng, tránh được lụt lội, chật chội.

- Về phong thủy: thế rồng cuộn hổ ngồi.

- Về sự giàu có: muôn vật phong phú, tốt tươi.

- Về chính trị: là nơi tụ hội trọng yếu của đất nước.

Xem thêm

Cách 2

Cách 3

- Là nơi Cao Vương từng định đô.

- Về địa lí: trung tâm của đất trời, mở ra 4 phương

- Về phong thủy: thế rồng cuộn hổ ngồi.

- Về sự giàu có: muôn vật phong phú, tốt tươi.

- Về chính trị: nơi tụ hội trọng yếu của đất nước.

Thành Đại La có lợi thế: là nơi trung tâm trời đất được cái thế rồng cuộn, hổ ngồi. Đây là vùng đất rộng, bằng phẳng, dân cư thuận lợi làm ăn, phát triển kinh tế, muôn vật hết sức tốt tươi, phồn thịnh.

Xem thêm

Cách 2

Cách 3

Đọc hiểu 3

Câu 3 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Câu hỏi kết thúc văn bản thể hiện điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Ở câu kết của bài chiếu “Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?” vừa là ban bố một quyết định vừa là lời phủ dụ yên dân, khiến ý nguyện của nhà vua cũng được trăm họ đồng tình ủng hộ. Khoảng cách giữa bậc quân vương và nhân dân trăm họ dường như đã được thu ngắn lại bởi có cùng chung một quyết tâm xây dựng đất nước phát triển vững mạnh.

Xem thêm

Cách 2

Cách 3

Vừa là ban bố một quyết định vừa là lời phủ dụ yên dân

Câu hỏi kết thúc văn bản được coi như là một lời tuyên bố, quyết định cũng là lời ngỏ ý gần gũi, rút ngắn khoảng cách giữa dân và vua khiến dân yên lòng, cũng thể hiện được ý nguyện của vua.

Xem thêm

Cách 2

Cách 3

CH cuối bài 1

Câu 1 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Bài Chiếu dời đô viết về sự kiện gì? Tại sao vua Lý Công Uẩn lại phải dùng thể chiếu?

Phương pháp giải:

Tìm hiểu và nêu ý nghĩa lịch sử của văn bản

Lời giải chi tiết:

Cách 1

– Sự kiện: năm Canh Tuất niên hiệu Thuận Thiên thứ nhất (1010), Lí Công Uẩn viết bài chiếu bày tỏ dự tính dời đô từ Hoa Lư (nay thuộc tỉnh Tỉnh Ninh Bình) ra thành Đại La (tức Thành Phố Hà Nội thời nay) .

- Vua Lý Công Uẩn lại phải dùng thể chiếu vì nó thể hiện được những ý tứ sâu sắc, tầm nhìn thời đại của vua Lý Công Uẩn khi ông chọn Đại La làm kinh đô mới để mưu nghiệp lớn, tính kế phồn vinh, trường kì cho muôn đời sau.

Xem thêm

Cách 2

Cách 3

- Hoàn cảnh ra đời: Năm Canh Tuất niên hiệu Thuận Thiên thứ nhất (1010), Lí Công Uẩn viết bài chiếu bày tỏ dự tính dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) ra thành Đại La (Hà Nội thời nay).

- Ý nghĩa lịch sử: ý tứ sâu sắc, thể hiện tầm nhìn xa trông rộng của Lí Công Uẩn

- Bài Chiếu dời đô viết về sự kiện vua Lý Công Uẩn quyết định rời đô từ kinh thành Hoa Lư ra Đại La.

- Vua dùng thể chiếu nhằm thể hiện sự tôn trọng của mình đến thần dân của một đật nước trước khi đưa ra một quyết định trọng đại, lớn lao, liên quan tới vận mệnh đất nước sau này.

Xem thêm

Cách 2

Cách 3

CH cuối bài 2

Câu 2 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Dựa vào nội dung phần (1) và (2) của bài chiếu, hãy trình bày lí do cần dời đô.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần 1

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Lý Công Uẩn dời đô vì kinh đô cũ không còn thích hợp với sự mở mang của đất nước nữa. Theo ông, những triều đại cũ như nhà Đinh, nhà Lê đã không nghe theo ý trời nên chỉ đóng đô ở Hoa Lư, một nơi không phù hợp để phát triển đất nước, chính vì thế mà triều đại không được lâu dài.

Xem thêm

Cách 2

Lí do: kinh đô cũ không còn thích hợp với sự mở mang của đất nước.

Lí do cần dời đô: Theo Lý Công Uẩn, việc dời đô là hợp lí bởi đóng đô ở nơi trung tâm, dễ dàng mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu, đem tới vận nước lâu bền, phong tục phồn thịnh (dẫn chứng về nhà Thương: 5 lần dời đô, nhà Chu: 3 lần dời đô). Còn đối với những triều đại cũ như nhà Đinh, nhà Lê đã không nghe theo ý trời nên chỉ đóng đô ở Hoa Lư, bởi vậy mà đã gánh những hậu quả: triều đại không bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ hao tốn, cuộc sống, vạn vật không được thích nghi.

Xem thêm

Cách 2

CH cuối bài 3

Câu 3 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Trong phần (3) của bài chiếu, để thuyết phục triều đình về việc chọn kinh đô mới, Lý Công Uẩn đã nêu lên những lí lẽ và bằng chứng như thế nào?

Phương pháp giải:

Nêu ra lí lẽ, bằng chứng được tác giả sử dụng

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Lý Công Uẩn đã chỉ ra Đại La là nơi trung tâm của đất nước, rộng rãi, dễ thủ khó công, tiện lợi cho sự phát triển lớn mạnh sau này của đất nước

- Cách lập luận của tác giả dựa vào những sự kiện lịch sử có thật, hợp tình hợp lí, đúng theo nguyện vọng của nhân dân và sự phát triển của đất nước. Từ đó cho người đọc thấy sự đúng đắn của việc dời đô và cho ta thấy sự sáng suốt của Lý Thái Tổ - một bậc minh quân của đất nước

Xem thêm

Cách 2

Cách 3

- Lí lẽ: là nơi trung tâm của đất nước, rộng rãi, dễ thủ khó công, tiện lợi cho sự phát triển lớn mạnh.

- Bằng chứng: dựa vào những sự kiện lịch sử có thật, hợp tình hợp lí, đúng theo nguyện vọng của nhân dân và sự phát triển của đất nước.

Trong phần (3) của bài chiếu, để thuyết phục triều đình về việc chọn kinh đô mới, Lý Công Uẩn đã nêu lên những lí lẽ và bằng chứng hợp tình hợp lí, đúng theo nguyện vọng, tâm ý của nhân dân và ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của đất nước.

Xem thêm

Cách 2

Cách 3

CH cuối bài 4

Câu 4 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Văn bản Chiếu dời đô thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa lí trí và tình cảm như thế nào?

Phương pháp giải:

Trả lời theo ý hiểu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Trong Chiếu dời đô, Lí Công Uẩn không dùng nhiều lời mà hướng đến cái lí sắc bén, thuyết phục lòng người. Điểm cốt yếu là ông viện dẫn cái lí lẽ mà ai cũng thấu rõ, kí thác vào đó sức mạnh của niềm tin. Ông rất lí trí và rõ ràng khi chỉ rõ những mặt lợi, mặt hại của Hoa Lư, nhấn mạnh việc cần rời kinh đô đến nơi phù hợp để đất nước phát triển hơn.

Xem thêm

Cách 2

Cách 3

Trong Chiếu dời đô, Lí Công Uẩn không dùng nhiều lời mà hướng đến cái lí sắc bén, thuyết phục lòng người.

Văn bản Chiếu dời đô thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa lí trí và tình cảm trong cách ông đưa ra những lời lẽ, dẫn chứng phù hợp với hoàn cảnh của đất nước, tuy lời nói ngắn gọn nhưng lại dễ dàng tác động đến người dân nhằm nhanh chóng thu phụ họ.

Xem thêm

Cách 2

Cách 3

CH cuối bài 5

Câu 5 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) nêu ý nghĩa của việc Lý Công Uẩn dời đô.

Phương pháp giải:

Viết đoạn văn theo yêu cầu

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Việc rời đô của Lý Công Uẩn hay vua Lý Thái Tổ là một việc làm mang ý nghĩa lớn cũng như có tác động tích cực tới đất nước ta. Kinh đô Hoa Lư khi đó không còn đủ khả năng để phát triển đất nước, nơi đây địa thế không tốt, khiến các triều đại ngắn ngủi, cuộc sống nhân dân chưa được ấm no, hạnh phúc. Vậy nên việc chọn kinh đô mới là điều vô cùng cần thiết, ảnh hưởng tới vận mệnh quốc gia. Từ lý do đó, Lý Công Uẩn đã đưa ra một loạt những lý lẽ thấu tình đạt lí để thuyết phục triều đình và chiếu cáo cho nhân dân biết về việc rời đô đến Đại La, nơi vừa tốt về mặt tâm linh, vừa tốt về mặt thực tế khoa học. Nơi đây thiên thời địa lợi nhân hòa, đất bằng phẳng lại cao, muôn vật tươi tốt, nhân dân không phải chịu cảnh ngập lụt và có thể phát triển đất nước hơn. Và đúng như lời Lý Công Uẩn, thành Đại La hay Hà Nội bây giờ quả là thánh địa, giúp nước ta phát triển về cả chính trị, văn hóa và kinh tế xã hội. Vậy nên việc rời đô có ý nghĩa vô cùng lớn tới vận mệnh đất nước ta.

Xem thêm

Cách 2

Việc dời đô từ Hoa Lư về Đại La thể hiện quyết định sáng suốt của vua Lý Công Uẩn, tạo đà cho sự phát triển đất nước. Dời đô như là một bước ngoặt rất lớn. Nó đánh dấu sự trưởng thành của dân tộc Đại Việt. Chúng ta không cần phải sống phòng thủ, phải dựa vào thế hiểm trở như ở Hoa Lư để đối phó với quân thù. Chúng ta đã đủ lớn mạnh để lập đô ở nơi có thể đưa nước phát triển đi lên, đưa đất nước trở thành quố gia độc lập sánh vai với phương Bắc. Kinh đô nơi đây quả là cái nôi lập đế nghiệp cho muôn đời, là nơi để cho sơn hà xã tắc được bền vững muôn đời vậy.

Xem thêm

Cách 2

Bài đọc

>> Xem chi tiết: Văn bản Chiếu dời đô (Lý Công Uẩn)

Bình luận

Chia sẻ

Bình chọn:

4 trên 3 phiếu

Bài tiếp theo

Soạn bài Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ? SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - chi tiết
Đọc trước văn bản Nước Đại Việt ta nhỏ hay không nhỏ?; xem lại phần Kiến thức ngữ văn, tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Dương Trung Quốc và diễn đàn “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không cho?” giúp cho việc đọc hiểu văn bản này.
Soạn bài Viết bài nghị luận về một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - chi tiết
Ở Bài 4, các em đã được được rèn luyệt viết bài văn nghị luận về một hiện tượng của đời sống.
Soạn bài Nghe và tóm tắt nội dung thuyết trình về một vấn đề của đời sống SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - chi tiết
Biết nghe cũng quan trọng như biết nói. Trong nhiều trường hợp nghe mà không hiểu, không nắm được hoặc hiểu sai thông tin chính dẫn đến tình trạng “ông nói gà, bà nói vịt”
Soạn bài Tự đánh giá bài 5 SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - chi tiết
Phương án nào sau đây trả lời đúng câu hỏi: Vì sao bài viết Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới là văn bản nghị luận?
Soạn bài Ôn tập học kì 1 SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - chi tiết
Các thể loại và kiểu văn bản đã học trong sách Ngữ văn 8, tập một là những thể loại và kiểu văn bản nào? Nêu một số tên văn bản cụ thể của mỗi thể loại và kiểu văn bản đó.
Soạn bài Tự đánh giá học kì 1 SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - chi tiết
Nội dung chính của văn bản Con rắn vuông là gi?
Soạn bài Thực hành tiếng Việt bài 5 SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - chi tiết
Tìm từ ghép Hán Việt trong các cụm từ dưới đây (ở Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn). Chỉ ra nghĩa của mỗi từ ghép Hán Việt tìm được và nghĩa của mỗi yếu tố cấu tạo nên các từ đó:
Soạn bài Nước Đại Việt ta SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - chi tiết
Đọc trước văn bản Nước Đại Việt ta. Xem lại phần Kiến thức ngữ văn, tìm hiểu bối cảnh lịch sử khi bài Đại cáo bình Ngô (Bình Ngô đại cáo) ra đời và ghi chép lại những thông tin về tác giả Nguyễn Trãi giúp cho việc đọc hiểu văn bản này.
Soạn bài Hịch tướng sĩ SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - chi tiết
Đọc trước văn bản Hịch tướng sĩ. Xem lại phần Kiến thức ngữ văn, tìm hiểu bối cảnh lịch sử khi bài hịch ra đời và ghi chép lại những thông tin về Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn giúp cho việc đọc hiểu văn bản này.